فلزات از دوران پیش از تاریخ و زمان کشفشان تا کنون بخش مهمی از زندگی روزانهء ما را تشکیل می‌دهند. با گذشت زمان و پیشرفته‌تر شدن ساختار‌های صنعتی زندگی‌ها، فلزات بیشتری کشف شدند و انسان کوشید از هرکدام در بهترین و پربازده‌ترین جایگاه خود استفاده کند. در این نوشتار از سری مقالات وبلاگ سلام به بررسی یکی از این مهم‌ترین فلز‌ها در زندگی روزانه یعنی فلز برنج می‌پردازیم.

ابتدا از پیشینه‌ و روند کشف این فلز با شما سخن خواهیم گفت و بعد به سراغ مهم‌ترین خواص و کاربرد‌های آن در زندگی روزانه می‌رویم. اگر شما نیز دوست دارید اطلاعات کاملی از این فلز و رفتار و خواص متفاوتش کسب کنید، توصیه می‌کنیم با ما همراه باشید.

فلز برنج چیست؟ یک آلیاژ یا یک فلز اصیل؟

شاید برای شما نیز جالب است که بدانید استفاده از واژه‌ی فلز برای برنج، یک انتخاب نادرست است و بهتر است به جای فلز برنج واژه‌ی آلیاژ برنج را به کار ببریم. آلیاژها موادی هستند که از ترکیب دو یا چند فلز در کنار یکدیگر ساخته می‌شوند و از این رو خواص پیشرفته‌تری نسبت به فلز‌های معمولی دارند.

برنج آلیاژی از ترکیب کدام فلزات است؟

آلیاژ برنج نیز ساخته شده از دو بخش مهم از فلز « روی» و «مس» است. همین خاصیت ترکیبی آلیاژ مس سبب شده است تا چکش‌خواری بیشتری نسبت به دو ماده‌ي سازنده‌ي اولیه‌اش داشته باشد.

ویژگی‌های فلز برنج

این فلز، ماده‌ای دیر اکساینده است. بنابرین به راحتی خورده نمی‌شود و حالتی از کدری را به خود نمی‌گیرد. قابلیت انعطاف پذیری این آلیاژ بالاست و نقطه ذوب کم ( ۹۰۰ تا ۹۴۰ درجه‌ی سانتی‌گراد) دارد. رنگ فلز برنج می‌تواند طیف متفاوتی را شامل شود. به نحوی که می‌توانیم با افزودن درصد روی این رنگ را از قرمزی به سمت طلایی شدن و حتی سبز مایل به زرد سوق دهیم.

چگالی آلیاژ برنج معادل ۸/۴ گرم بر سانتی‌متر مربع اندازه‌گیری شده است.

فروشگاه سلام بهترین انتخاب برای خرید صنایع دستی

سایت سلام شاپ با داشتن سبدی متنوع از محصولات صنایع دستی امکان خرید انواع محصولات میناکاری، فیروزه کوبی، مس و پرداز و خاتم کاری از دسته محصولات صنایع دستی فلزی و انواع محصولات دیوارکوب همانند قاب و تابلو های صنایع دستی را برای شما میسر کرده است. 

 

پیشنهاد میکنم محصولاتی که برای شما گلچین کرده ایم را مشاهده فرمایید.

مشاهده محصولات

قاب چوبی سنگ مرمر 20*30 گل و مرغ پرکار

8,900,000 ریال

قاب چوبی سنگ مرمر 25*30 گل و مرغ اعلا پازلی

14,300,000 ریال

قاب درختچه آبرنگ

18,000,000 ریال

دسته بندی انواع آلیاژ برنج

شاخصی که انواع آلیاژ‌های برنج را از یک‌دیگر متمایز می‌کند، مقدار و درصد روی به کار رفته درون آنهاست. مقدار و درصد فلز روی و مس ترکیبی در خواص نهایی آلیاژ برنج بسیار تاثیرگذار است. برای مثال هرچه درصد روی به مس در ساخت آلیاژ برنج بیشتر باشد، محصول نهایی استحکام بالاتری دارد و رنگش به زردی متمایل است.

در جدول زیر می‌توانید انواع برنج و ویژگی‌های کلی هر دسته را مشاهده کنید.

کاربرد‌ آلیاژ برنج

برنج یکی از پرکاربرد‌ترین نوع مواد در صنعت است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاربرد‌های فلز برنج می‌پردازیم:

• استفاده در دکوراسیون داخلی: به سبب درخشانی و رنگ زیبایی فلز برنج ( در شیرآلات و دستگیره‌های درب)
• استفاده در ساز‌های موسیقی: به علت خاصیت صداسازی برنج
• استفاده در دستگیره‌ها و مکان‌های مستعد آلودگی: به علت وجود مس، این آلیاژ خاصیت ضد میکروب دارد.
• استفاده در انواع ظروف برنجی: طب سنتی ایرانی این فلز را به خاطر ویژگی‌های موثر بر سلامتی‌ گزینه‌ی مناسبی برای تولید انواع ظروف برنجی ایرانی می‌داند.
• استفاده در ساخت زیور آلات برنجی: رنگ طلایی و درخشان این آلیاژ، قیمت پایین و چکش خواری سبب این استفاده می‌شود.

برخی از اشیاء دیگری که در آنها از فلز استفاده شده عبارت‌اند از…

پنجره‌های مشبک سازی شده- جواهر آلات- سخت افزار‌های ردیابی- مدال‌های ورزشی- بدنه‌ی خودکار‌ها- لوازم آرایشی- اجزا و چرخ‌دنده‌های ساعت- کنتور‌های برق- لوله‌ها و موتور‌های دریایی و…

• شما دیگر چه کاربرد‌هایی برای این فلز می‌شناسید؟

خواص فلز برنج برای بدن

همانط‌ور که گفتیم طب سنتی و ایرانی همواره ما را به استفاده از ظروف و وسایل برنجی تشویق می‌کند. علت این گذاره فوایدی است که این آلیاژ برای سلامتی ما دارد. این خواص عبارت‌اند از:

• افزایش هموگلوبین در خون و پیشگیری از کم‌خونی
• بهبود وضعیت پوست بدن و جلوگیری از بروز خارش‌ها و حساسیت‌های پوستی
• نگه‌داری کامل از یون‌ها و مواد مفید غذایی
• تقویت سیستم گوارشی
• جبران کمبود یون مس در بدن
• و…

روش تشخیص فلز برنج

در هنگام استفاده و خرید آلیاژ برنج بسیار مهم است که این آلیاژ را به صورت اصل بخریم و با مواد و فلزات دیگری هم‌چون مس و طلا و… اشتباهش نگیریم. در ادامه به راه‌ تشخیص فلز برنج از انواع دیگر مواد می‌پردازیم.

روش تشخیص فلز برنج از مس

• ساده‌ترین روش تشخیص مس از برنج دقت به تفاوت رنگ این دو ماده است. همانطور که گفتیم مس طیف رنگی از قرمز آتشین دارد اما فلز برنج به طلایی متمایل است. البته باید توجه داشته باشیم به علت تنوع این آلیاژ و تاثیر گذاری مقدار روی بر رنگ این فلز، این روش دقیق به نظر نمی‌رسد.
• میزان سختی می‌تواند سنجه‌ی مناسب‌تری برای تشخیص برنج از مس باشد. سختی آلیاژ برنج از فلز مس بسیار بالا‌تر است و شما می‌توانید با چند ضربه مقدار این سختی را تشخیص دهید.
• اگر فلزاتی که در دست دارید ضخیم و توپر هستند می‌توانید از روش تولید صدا در آنها هم استفاده کنید. از آنجا که می‌دانیم مس نرم‌تر از برنج است پس صدایی که تولید می‌کند نیز کمتر است.

تشخیص فلز برنج از طلا

خوب است بدانید امکان اشتباه گرفتن دو فلز طلا و برنج با یک‌دیگر بسیار بالاست چراکه هر دو رنگ و خواص ظاهری یکسانی دارند. اگر شما نیز در اصالت فلز طلایی که خریداری کرده‌اید شک دارید، یا دوست دارید روش تشخیص فلز برنج از طلا را بشناسید با ما همراه باشید.

1. فلز طلا درخشانی بیشتری نسبت به آلیاژ برنج دارد.
2. در اصطکاک این دو فلز با سطحی سرامیکی، فلز طلا ردی طلایی رنگ و برنج ردی از سیاهی را ایجاد می‌کند.
3. طلا چگال‌تر و سنگین‌تر از آلیاژ‌ برنج است. پس اگر دو قطعه‌ی یکسان از هر دوی آنها دارید با محاسبه‌ی جرم حجمی (چگالی) آنها می‌توانید طلا را از برنج تشخیص دهید.
4. همان‌طور که می‌دانیم فلز طلا به هیچ وجه زنگ زده یا اکسید نمی‌شود. از این رو اگر آثاری از زنگ زدگی در سطح شی‌ء مد نظر خود دیدید باید به طلا بودن آن شک کنید.

تفاوت برنز و برنج

یکی دیگر از مواردی که عموماً با آلیاژ برنج اشتباه گرفته می‌شود، برنز است. درست است که آلیاژ برنز نیز از ترکیب مس و روی ساخته شده است اما باید بدانیم مواردی دیگری‌ هم در ترکیب آن وجود دارند: فلزاتی مانند قلع، آلمینیوم، منگنز و فسفر. همین تفاوت ترکیبات موجب شده است که برنز از برنج سنگین‌تر و چگال‌تر باشد. به همین سبب استفاده از برنز در تولید وسایل‌ دکوری رایج‌تر است.

به عنوان نکته‌ی دیگر در نظر داشته باشید که مقدار مس موجود در برنز بیشتر از برنج است و از این رو قرمزی بیشتری دارد.

آیا فلز برنج به آهنربا می‌چسبد؟

پاسخ این سوال نیز خیر است. چرا که همان‌طور که دیدیم در ترکیبات این آلیاژ از مس و روی استفاده شده است که هر دو خاصیت مغناطیسی بسیار کمی دارند. اما اگر متوجه شدید قطعه‌ای که به عنوان برنج در دست دارید به آهن‌ربا چسبید، آگاه باشید که این قطعه ابتدا از آهن ساخته و پس از آن با برنز یا برنج روکش شده است.

قیمت فلز برنج

همان‌طور که دیدیم این آلیاژ مخلوطی از دو فلز بسیار پرکاربرد است. البته باید بدانیم فلز روی نسبت به مس ارزان‌تر است و از این رو هرچه که مقدار روی در آلیاژ ب بیشتر باشد، قیمت برنج آن پایین‌تر است. با این‌ حال موارد بسیار و دیگری می‌توانند بر قیمت فلز برنج در بازار تاثیر بگذارند.

استفاده از برنج در صنایع دستی

صنایع دستی بخش مهمی از فرهنگ ایرانی ما را تشکیل می‌دهند. بخشی که تلفیقی از هنر، مواد شناسی و طراحی است.

زیور‌آلات برنجی

از پرکاربرد‌ترین نمونه‌های استفاده از فلز برنج در صنایع دستی می‌توانیم به انواع زیورآلات برنجی اشاره کنیم که در انواع طرح و تنوع در بازار وجود دارند. زیور آلات برنجی، همانند طلا رنگی درخشان دارند و از طرفی قیمت تمام‌شده‌ی آن‌ها نیز بسیار پایین‌تر است. در ادامه دو نمونه‌‌ی دیگر از صنایع دستی با برنج را که کمی تخصصی‌تر هستند به شما معرفی می‌کنیم.

ظروف برنجی میناکاری

کمی پیشتر درباره‌ی اهمیت و فایده‌ی استفاده از ظروف برنجی برای تاثیر در سلامت عمومی‌مان صحبت کردیم. اما باید بدانیم گاه همین ظروف برنجی به کمک هنر دست هنرمندان ایرانی تزئین شده و به زیبا‌ترین شکل ممکن درمی‌آیند. برای تزئین ظروف برنجی به کمک هنر میناکاری، آلیاژ برنج بدنه را آماده می‌کنند و پس از آن با ظرافت و دقت طرح و نقش‌های ایرانی را بر روی آن نقاشی می‌کنند. ترکیب رنگ برنجی و تضاد آن با آبی آسمانی میناکاری، زیبایی بصری فوق‌العاده‌ای را برای شما فراهم می‌کند.

جمع بندی

در این نوشتار کوشیدیم در کنار شما همه‌چیز را درباره‌ی فلز برنج، کاربرد‌ها و خواص آن بررسی کنیم. در ادامه روش تشخیص این آلیاژ را از انواع دیگر فلزات مانند طلا و مس توضیح دادیم. بسیار امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید باشند. در ضمن بسیار خوشحال می‌شویم نظرات و تجربیات شما را در زمینه‌ی خرید برنج، قیمت و کاربرد‌های این فلز با کیفیت بدانیم.

مجموعه‌ی تولیدات هنری سلام بسیار خوشحال است که توانسته این اطلاعات را در اختیار شما بگذارد. شما هم‌چنین می‌توانید از انواع صنایع دستی در سایت ما نیز دیدن کنید و آنها را با قیمت و کیفیتی عالی خریداری نمایید. شاد باشید.