آثار و صنایع دستی کشور ما، از قدمت زیاد و پیشینه‌ای با افتخار برخوردار هستند. مردم ایران، با دستان هنرمند و توانای خود، از زمان‌های دور تا به امروز، آثاری را خلق کرده‌اند که با گذشت هزاران سال، جذابیت آنها کم نشده بلکه روز به روز بیشتر هم می‌شود. از جمله این هنرها و صنایع، سرمه دوزی روی ترمه است که به عنوان یکی از دوخت‌های تزئینی به شمار می‌رود. در ادامه، باهم به بررسی دقیق‌تری از سرمه دوزی، پارچه ترمه و سرمه دوزی روی ترمه خواهیم پرداخت.

سرمه دوزی چیست

سرمه دوزی، یک هنر رودوزی سنتی ایرانی است که قدمت زیادی دارد و با استفاده از سوزنی به نام سرمه، روی پارچه‌های مخصوص برای تزئین آنها به کار برده می‌شود. این هنر زیبا، کاربرد گستردهای دارد و در انواع و اقسام نقوش خاص و بی نظیر به کار گرفته می‌شود.

تاریخچه سرمه دوزی

این هنر اصیل و زیبا، یک نوع دوخت تزئینی روی پارچه است که قدمت آن به حدود ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد. این تاریخ نشان می‌دهد که ما مردمی متمدن و هنرمند هستیم و تمدن ما قدمت زیادی دارد. قبل‌تر برای این دوخت تزئینی، از طلا و نقره استفاده می‌کردند و تمام مواد به کار رفته در آن، به صورت دست ساز و طبیعی بود. اما بعدتر، با توجه به گران بودن مواد اولیه آن، طلا و نقره جای خود را به دیگر مواد دادند.

برای تزئین لباس‌ها، رو رختخوابی، پرده‌های مجلل و سلطنتی، سرآستین‌های شاهانه و خاص، یقه‌های خیره کننده و زیبا، از این دوخت استفاده می‌کردند. البته که امروزه، کاربرد این اثر هنری، نسبت به قبل گسترده‌تر شده و برای موارد دیگری هم کاربرد دارد.

مردم هنرمند کشور ما، با استفاده از طلا و نقره، در زمان هخامنشیان و ساسانیان، به این هنر ظریف می‌پرداختند. این رشته در زمان صفویه، به اوج شکوه خود رسید و بیشترین آثار زیبا و خلاقانه در آن زمان به تولید رسید. البته امروزه بجای طلا و نقره، از الیاف آنها استفاده می‌شود و برای همین، کاربرد گسترده‌تری نسبت به قدیم دارد. چرا که قیمت تمام شده آن، کاهش می‌یابد.

ابزار لازم برای سرمه دوزی

برای هر کاری، ابزار و وسایل مورد نیاز آن ضروری است تا کار به بهترین شکل صورت بگیرد. البته جنس این ابزار و کیفیت آنها بسیار مهم است. برای اینکه به یک محصول زیبا، خوش دوخت و با کیفیت دست پیدا کنید، باید از ابزار و مواد خوب و مورد قبولی هم استفاده کنید تا به نتیجه دلخواه خود برسید.

برای سرمه دوزی هم، به پارچه مخصوص آن نیاز داریم. البته برای این کار بیشتر ترمه به کار گرفته می‌شود که به آن سرمه دوزی روی ترمه می‌گویند. اما دیگر پارچه‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. مثل کتان و مخمل، که برای سرمه دوزی مناسب هستند.

به غیر از پارچه مورد نظر، به نخ‌های مناسبی هم نیاز است که خود انواعی دارند. سوزن نیز باید مخصوص به همین رشته باشد که نوع خاصی به کار می‌رود. این سوزن‌ها، شماره‌های مختلفی هم دارند.

کمان یا چهارچوبی که بتوان پارچه را به کمک آن محکم نگه داشت، برای دوخت راحت‌تر و سریع‌تر، نیاز است. قیچی برای پارچه و برای بریدن سرمه، همین‌طور پنبه یا به سلیقه هنرمند هر پر کننده مناسب دیگری هم باید تهیه شود. برای ایجاد طرح‌های مورد نظر هم به صابون خیاطی یا قلمی برای ایجاد نقش نیاز داریم.

لایه چسب، نخ سفید کتان، نخ پلیستر، متر، خط کش و کاربن، از دیگر ابزار مورد نیاز برای سرمه دوزی هستند که اگر قصد انجام آن را دارید، حتماً به این ابزار نیاز خواهید داشت.

طرح سرمه دوزی

در سرمه دوزی روی ترمه یا پارچه‌های دیگر، انواع نقش‌های سنتی و اصیل ایرانی به کار گرفته می‌شود. این طرح‌های زیبا، برای ما آشنا هستند چرا که در سایر رودوزی‌های زینتی آنها را دیده‌ایم و با آنها آشنا هستیم. گل‌های گلدانی، صحرایی، حاشیه‌ای، جناغی، محرابی، بته جقه، سروی، سروچه، گل بادامی، خطوط طغرایی، مثنی، دیوانی، گلزار، اسلیمی، حیوانی، پرندگان مثل طاووس و جغد از جمله طرح‌های به کار رفته در این رودوزی هستند.

البته نقوش میوه‌ها مثل انگور، انواع ستاره‌ها، ترنجی و کتیبه‌ای هم در این هنر سنتی زیبا به کار گرفته می‌شوند.

فروشگاه سلام بهترین انتخاب برای خرید صنایع دستی

سایت سلام شاپ با داشتن سبدی متنوع از محصولات صنایع دستی امکان خرید انواع محصولات میناکاری، فیروزه کوبی، مس و پرداز و خاتم کاری از دسته محصولات صنایع دستی فلزی و انواع محصولات دیوارکوب همانند قاب و تابلو های صنایع دستی را برای شما میسر کرده است. 

 

پیشنهاد میکنم محصولاتی که برای شما گلچین کرده ایم را مشاهده فرمایید.

مشاهده محصولات

قاب چوبی سنگ مرمر 20*30 گل و مرغ پرکار

8,900,000 ریال

قاب چوبی سنگ مرمر 16*30 گل و مرغ پرکار

7,370,000 ریال

قاب چوبی سنگ مرمر 25*30 گل و مرغ اعلا پازلی

14,300,000 ریال

روش دوخت سرمه

هنرمندان سرمه دوزی روی ترمه، ابتدا طرح دلخواه و مورد نظر خود را روی پارچه می‌کشند. بعد از آن، به کمک پنبه یا ابریشم،نقش را برجسته کرده و با چسب یا بست‌های ریز، آن را به زمینه محکم می‌کنند. بعد از آن با استفاده از سوزن و نخ، به سراغ سرمه‌ها رفته و همه خطوط نقش مورد نظر خود را با سرمه می‌پوشانند. انواع دوخت در سرمه دوزی به کار گرفته می‌شود که در ادامه، آنها را معرفی خواهیم کرد.

انواع دوخت

در سرمه دوزی، بسته به نقش سرمه، انواع دوخت‌ها استفاده می‌شود که عبارتند از:

• دوخت های هلالی
• دوخت های زنجیره ایی
• دوخت های جناغی، دور دوزی
• دوخت های برگ دوزی
• دوخت های مار پیچ
• دوخت های دوخت ساتن
• دوخت های دوخت مورب
• دوخت های بست دوزی
• دوخت های ساقه دوزی
• دوخت های زیگزاگ
• دوخت های دندان موشی

اگر قصد یادگیری دارید، باید بدانید که اصل کار شما، یادگرفتن همین دوخت‌هاست که بخش مهمی از کار شما را شامل می‌شود.

کاربرد سرمه دوزی

این هنر زیبا و اصیل، در موارد کاربردی هم تهیه می‌شود و به دست مشتریان و علاقه‌مندان هنر می‌رسد. اگر شما هم به این روش تزئینی زیبا و خاص علاقه پیدا کرده‌اید، باید بدانید که تهیه کردن نمونه با کیفیت آن، می‌تواند سخت باشد، چرا که متاسفانه تقلب در زمینه هنری افزایش پیدا کرده‌است. اگر قصد خرید این محصول را دارید، می‌توانید به فروشگاه آنلاین سلام اعتماد کنید. چرا که مدت‌هاست این فروشگاه در تلاش است که بهترین و با کیفیت‌ترین محصولات صنایع دستی را به دست مشتریان عزیز برساند.

از سرمه دوزی روی ترمه برای موارد زیر استفاده می‌شود:

• انواع تابلوهای زینتی
• تزئین دور یقه
• پیش سینه
• کمربند
• قلمدان
• سفره قند
• تزئین سرآستین
• رویه کوسن
• کیسه پول
• سجاده
• جانماز
• جلد قرآن
• روکش جعبه جا دستمال کاغذی

همان‌طور که دیدید، این محصول نه فقط جنبه تزئینی، بلکه جنبه کاربردی هم دارد. برای مثال از رومیزی سرمه دوزی می‌توانید برای تزئین میز ناهارخوری یا عسلی مبلمان خود استفاده کنید و بخشی از هنر و اصالت ایرانی را در خانه خود نگهداری کنید.

مراکز تولید سرمه دوزی

هر شهری در چند زمینه هنری به خصوص، فعالیت بیشتر و پررنگ‌تری دارد. درمورد سرمه دوزی هم این مسئله صدق می‌کند. در اصفهان، یزد، کرمان، کاشان و تهران، بیشتر از سایر شهرها این اثر هنری به تولید می‌رسد. در اصفهان، سایر صنایع دستی مثل فیروزه کوبی، مینا کاری، خاتم کاری و دیگر صنایع زیبا و خاص، به تولید می‌رسند و افراد زیادی در کارگاه‌های مخصوص، مشغول به کار و فعالیت هستند.

روش نگهداری از پارچه ترمه

همانطور که می‌دانید، ترمه یکی از پارچه‌های گرانبها است که ارزش زیادی دارد و باید به خوبی از آن نگهداری کرد. نور و رطوبت، می‌توانند رنگ ترمه را عوض کنند. برای جلوگیری از بیدزدگی این پارچه، باید از نفتالین استفاده شود. همین‌طور شستن این پارچه با آب و مواد شوینده می‌تواند به آن آسیب وارد کند پس بهترین راه، خشکشویی است تا کیفیت آن به خوبی حفظ شود.

چه عواملی محصولات صنایع دستی کشورمان را تهدید می‌کنند؟

متاسفانه در حال حاضر کشوری مثل چین، اقدام به تولید محصولات تقلبی و بی کیفیت می‌کند که همین موضوع آسیب بزرگی به بخش صنایع دستی کشور ما وارد کرده است. برای مقابله با این موضوع، باید در انتخاب و خرید خود بسیار دقت کنیم و اجازه ندهیم محصولات اصیل مردم کشور خودمان، که با عشق و علاقه تولید می‌شوند، به فراموشی سپرده شوند.

خرید انواع هنرهای دستی در فروشگاه سلام

یکی از مشکلات خرید صنایع دستی، این است که افراد سودجو، اقدام به تقلب و تولید محصولات بی کیفیت می‌کنند که همین باعث بی اعتمادی افراد به فروشگاه‌ها شده است. اما فروشگاه سلام، مدت زیادی است که در تلاش است تا انواعی از هنرهای ایرانی را با کیفیت بالا تولید و به دست هموطنان ایرانی برساند. برای خرید انواع محصولات صنایع دستی، می‌توانید به راحتی روی این فروشگاه حساب کنید. محصولات متنوعی با قیمت مناسب و کیفیت بسیار خوب، در فروشگاه سلام موجود هستند که دست شما را در انتخاب و مقایسه با یکدیگر باز گذاشته اند.

سخن آخر

هدف ما از انتشار این نوشتار، معرفی سرمه دوزی روی ترمه بود. هر یک از ما به عنوان ایرانی، مسئول هستیم که با ترویج فرهنگ کشور خودمان، به معرفی این محصولات زیبا و خاص بپردازیم و از مردمان هنرمند کشور خود، حمایت کنیم. در ضمن بسیار خوشحال کننده است که تجربه خود را در زمینه خرید این محصولات با ما به اشتراک گذاشته و بگویید که در زمینه ترویج فرهنگ ایرانی، چه اقدامی کرده‌اید؟