تشخیص میناکاری اصل
میناکاری یکی از هنرهای اصیل و پرطرفدار ایرانی محسوب می‌شود. معمولاً این هنر را متعلق به اصفهان می‌دانند. وجود انواع محصولات متنوع و دارای کیفیت‌های متفاوت، ممکن است دوستداران این هنر را هنگام خرید آن، سردرگم کند. برای تشخیص یک میناکاری اصل و نمونه‌ي مرغوب، راهکارهایی وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کرده تا انتخاب بهتری داشته باشید. سایت سلام در ادامه این مطلب، قصد دارد به تشریح این راهکارها بپردازد. پس اگر شما هم یکی از طرفداران این صنعت و هنر اصیل هستید، با ما همراه باشید.
میناکاری چیست؟
میناکاری یکی از گسترده و مطرح‌ترین ارکان صنایع دستی است. این هنر، هنری قدیمی است که قدمتی حدود 5000 سال دارد. «مینا» ماده‌ای از لعاب شیشه‌ای و ترکیبی از لاجورد بوده که آن را برای نقش و نگار روی کاشی و فلزات به کار می‌برند. از نزدیک‌ترین معانی میناکاری در لغت، آسمان آبی است. ظروف مینا تداعی‌گر آسمان آبی هستند.
در این هنر، طرح‌ها و نقوش متفاوت را اغلب با قلم سفید بر روی ظروف مسی، نقره‌ای و یا طلایی رسم می‌کنند. رنگ زمینه این نقوش، معمولاٌ آبی، سبز و گاهی قرمز است. البته استفاده از رنگ آبی رواج بسیار بیشتری دارد. این هنر ترکیبی از آتش، خاک و هنر نقاشی است که تمامی مراحل رنگ‌گذاری و نقاشی در آن، در کوره‌های مختلف، با دمای بالا و متفاوت انجام می‌شود.
تاریخچه میناکاری:
از آنجا که رنگ‌های استفاده‌شده در ساخت کاشی، در ساخت مینا نیز کاربرد دارد؛ می‌توان ابتدای خلق این هنر را به زمان ساخت کاشی نسبت داد. مورخان و باستان‌شناسان درباره تاریخ دقیق پیدایش و همچنین زادگاه این هنر، نظرات مختلفی را ارائه کرده‌اند.
برخی از باستان‌شناسان، زادگاه این هنر را ایران باستان می‌دانند و از دوره هخامنشیان، به عنوان مقطع تاریخی خلق مینا یاد می‌کنند. از طرف دیگر، در اروپا نیز آثار میناکاری کشف شده است. این امر نشان‌دهنده آن است که این هنر در آن خطه نیز رایج بوده است. اما به طور کلی، اغلب کارشناسان مربوطه، هم‌نظرند که خاستگاه این هنر، سرزمین ایران است. از اصفهان نیز به عنوان قطب اصلی و مرکز مهم تولید و توزیع این هنر یاد می‌شود.
انواع مینا به لحاظ روش تولید و ساخت
مینا کاری به لحاظ روش تولید به دسته تقسیم می‌شود که در ادامه، هر کدام از آن‌ها را شرح خواهیم داد.
مینای خانه‌بندی چیست؟
مینای خانه‌بندی شیوه‌ای قدیمی در تهیه و تولید مینا بوده که به «مینای سیمی» نیز مشهور است. در این روش، از مفتول‌های بسیار نازک استفاده می‌شود. این مفتول‌ها را به شکل دلخواه در آورده و با چسب روی قطعه کار قرار می‌دهند. سپس بعد از پوشاندن روی آن‌ها با یک لعاب شیشه‌ای، آن را داخل کوره‌های با حرارت 1000 درجه قرار می‌دهند تا مفتول‌ها به کار جوش بخورند.
در مرحله بعد، سطح کار را با رنگ‌های مخصوص میناکاری که به شکل پودر هستند، پر می‌کنند. بعد از یکسان و هموار شدن سطح اثر، آن را به مدت 3 دقیقه در داخل کوره‌ای با حرارت 1000 درجه قرار می‌دهند.
رواج مینای خانه‌بندی بیشتر در اصفهان و تهران بوده ولی امروزه تنها کارگاه آموزشی این نوع مینا، پژوهشکده میراث فرهنگی است. یکی از انواع مینای خانه‌بندی، «مینای سیاه» است که به «مینای صالحین» نیز شهرت دارد. این شیوه میناکاری اغلب در جنوب کشور و به ویژه در اهواز انجام می‌شود.
فروشگاه سلام بهترین انتخاب برای خرید صنایع دستی
سایت سلام شاپ با داشتن سبدی متنوع از محصولات صنایع دستی امکان خرید انواع محصولات میناکاری، فیروزه کوبی، مس و پرداز و خاتم کاری از دسته محصولات صنایع دستی فلزی و انواع محصولات دیوارکوب همانند قاب و تابلو های صنایع دستی را برای شما میسر کرده است.
پیشنهاد میکنم محصولاتی که برای شما گلچین کرده ایم را مشاهده فرمایید.
قاب چوبی سنگ مرمر 20*30 گل و مرغ پرکار
قاب چوبی سنگ مرمر 25*30 گل و مرغ اعلا پازلی
قاب درختچه آبرنگ
مینای نقاشی چیست و چگونه تهیه می‌شود؟
هنرمندان میناساز، پس از ساختن لعاب سفید، فلز را در داخل آن فرو برده و بیرون می‌آورند تا ظروف مینای نقاشی را تهیه کنند. بعد از این مرحله، فلز را با همان مقدار رنگی که بر روی آن نشسته، داخل کوره‌ای با حرارت 750 درجه سانتی‌گراد قرار داده و این عمل را سه بار تکرار می‌کنند. این امر سبب می‌شود تا لعاب به صورت چینی روی فلز را بپوشاند.
مرحله بعدی، طراحی و رنگ‌آمیزی ظروف مینای نقاشی است. این مرحله به دو صورت انجام می‌پذیرد. یکی از این مراحل طراحی مستقیم به وسیله مداد بر روی کار است. بعد از این مرحله، اثر رنگ‌آمیزی می‌شود. هنرمند، طرح آماده روی کاغذ را با سوزن یا قلم سوراخ سوراخ کرده و با سمباده کشیدن پشت آن، برجستگی‌های پشت کاغذ را برطرف می‌کند. به این ترتیب، می‌توان طرحی که روی کاغذ ترسیم شده را روی بوم انتقال داد و آن را تکرار کرد.
ظروف فلزی لعاب‌خورده، سپس با 12 رنگ معدنی مینایی نقاشی شده و برای بار چهارم به کوره‌ای با حدود حرارت650 درجه سانتی‌گراد، منتقل می‌شود. نقاشی و لعاب در این مرحله همدیگر را به واسطه‌ی حرارت جذب کرده و پایدار می‌مانند.
در بعضی از موارد، از طلا به جای لعاب استفاده می‌شود که به منظور پختن اثر مینایی آب‌طلاکاری‌شده، حرارت کوره را تا 450 درجه سانتی‌گراد تغییر می‌دهند.
مینای برجسته:
نقوش و خطوط مورد نظر در این روش بر روی شیء فلزی طرح می‌شود یا اینکه استاد قلمزن زمینه مسی را به اشکال محتلف برجسته می‌کند. اشکال برجسته باید نسبت به سطح اصلی، زاویه‌های باز داشته باشند. قلمزنی ظروف مینایی با قلمزنی معمولی متفاوت است. روش لعاب دادن مینای برجسته نیز مانند مینای نقاشی است که باید در سه مرحله لعاب داده و یک الی دو بار بعد از نقاشی نیز داخل کوره برده شود.
انواع لعاب در میناکاری
پس از آماده شدن زیر ساخت مسی محصول میناکاری آماده‌شده، باید روی آن را با لعاب پوشش داد. پس از این امر، ظرف مینا آماده طرح‌پردازی و نقاشی می‌شود. لعاب مینا بر روی فلز، به دو دسته عمده تقسیم می‌شوند.
لعاب مینای متالیک صنعتی:
این نوع لعاب بیشتر جنبه کاربردی دارد تا جنبه هنری. اما با این حال با لعاب مینای هنری با درصد بالایی ترکیب می‌شود. از این نوع لعاب می‌توان روی فلزات مختلفی استفاده کرد. آهن و چدن بیشترین فلزاتی هستند که لعاب مینای متالیک صنعتی روی آن‌ها استفاده می‌شود.
لعاب مینای هنری:
فلز مس مناسب‌ترین فلز لعاب مینای هنری است. در این روش، استفاده از انواع فلاکس‌های حرارتی به جای لعاب آستر رایج است. این نوع لعاب نیز مانند سایر لعاب‌ها به صورت مات، شفاف و گاه نیمه‌شفاف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نکات کاربردی در تشخیص میناکاری اصل:
اگر شما هم دغدغه‌ي خرید میناکاری را دارید و دوست دارید بتوانید به راحتی میناکاری اصل را از بدل یا نمونه‌های بی‌کیفیت موجود در بازار تشخیص دهید، به نکات زیر دقت کنید:
۱. وجود مهر و نشان هنرمند روی یک ظرف مینای مرغوب:
نشان و مهر هنرمند و شرکت، اعتبار صنایع را نشان می‌دهد. هنگام خرید صنایع دستی از جمله میناکاری، به لوگوی شرکت صنایع دستی آن توجه فرمایید.
۲. سطح ظرف باید کاملاٌ یکدست و یکنواخت و فاقد قسمت‌های اضافی باشد:
یکی از مهم‌ترین موارد شناخت مینای مرغوب از غیر مرغوب، سطح یکدست و یکنواخت آن است. سطوح یکدست و عاری از قسمت‌های اضافی داخلی و خارجی، محصول را زیبا و جذاب به نظر می‌رسانند.
۳. متناسب بودن وزن ماده اولیه با خود محصول:
یکی از روش‌های تشخیص میناکاری اصل از تقلبی و جعلی، این است که محصولات نامرغوب، بسیار سنگین هستند. وزن متناسب با محصول باعث می‌شود تا زیاد سنگین به نظر نرسد. هنرمندان اصیل و کاربلد میناکار، هنگام طراحی و تهیه محصول، لزوماٌ درصد و مقدار ماده اولیه را در نظر می‌گیرند. این امر، از مهم‌ترین نکات برای کار در زمینه صنایع دستی و میناکاری است.
۴. لبه‌های زیر ساخت باید بدون ترک‌خوردگی بود و لعاب مینا فاقد رنگ‌پریدگی، پوسته شدن، سوراخ و زبری باشد:
ترک‌خوردگی، شکستگی، پوسته شدن، کم‌رنگی، زبری و حباب رنگ روی محصول، سنگینی آن را نشان می‌دهد. میناکاری اصل، فاقد این موارد بوده و این امر نشان‌دهنده ساخته شدن محصول توسط شرکت‌های معتبر و اصیل است.
۵. غلظت لعاب باید در همه جا یکدست باشد:
از عواملی که در تشخیص میناکاری اصل به ما کمک می‌کند، یکدست و یک‌رنگ بودن لعاب محصول است. از کم یا زیاد بودن لعاب، شما می‌توانید به غیرحرفه‌ای و نامرغوب بودن میناکاری پی ببرید.
۶. شفافیت و براق بودن یکدست محصول در تشخیص میناکاری اصل به شما کمک می‌کند:
شفافیت، براق بودن سطح و صیقلی بودن مینا، نشان‌دهنده استفاده از رنگ‌های مرغوب و خوب پخته شدن آن در کوره است. میناکاری نامرغوب، کدر و بی‌رنگ بوده و نشان می‌دهد که توسط هنرمندان حرفه‌ای و اصیل ساخته نشده است.
۷. رنگ‌های به کار رفته در کنار یکدیگر، هماهنگ بوده و از مرز تقسیمات بیرون نزده باشد:
استادان میناکار، طوری رنگ‌آمیزی می‌کنند که تمامی رنگ‌ها در محل خود قرار داشته و رنگ هر قسمت مشخص باشد. دقت کردن به این نکته شما را در خرید میناکاری اصل یاری می‌کند.
۸. میناکاری اصل باید در برابر اشیای تیز مقاوم باشند:
میناکاری اصل در برابر خراشیدگی اشیای تیز مقاوم بوده و هرگز خراشیده نمی‌شوند. این یکی دیگر از نکاتی است که به شما در تشخیص میناکاری مرغوب کمک می‌کند.
۹. مقاومت در برابر انواع آب و هوا:
کیفیت میناکاری اصل در هر شرایط آب و هوایی حفظ می‌شود. باد، باران، رطوبت زیاد و گرمای خورشید، هرگز روی کیفیت میناکاری مرغوب تاثیر نخواهد گذاشت. برعکس، محصولات جعلی و تقلبی، در برابر هر شرایط جوی و محیطی، مقاوم و پایدار نیستند.
۱۰.تشخیص میناکاری اصل با دقت در وجود نقش اصیل:
برای تشخیص میناکاری اصل، به نقش و نگارهای به کار رفته روی محصول دقت کنید. نقوش محصولات صنایع دستی و میناکاری، توسط هنرمندان با تجربه انتخاب می‌شود.
یکی از نکات مهم در طراحی نقوش مینا این است که طرح‌های شلوغ و پرکار، نشان‌دهنده کیفیت بالای این آثار نیستند. نکته مورد توجه در خلق میناکاری مرغوب، قلم قوی طراحی و ترکیب‌بندی و همچنین رعایت اصول طراحی سنتی است.
کلام آخر:
اگر میناکاری یکی از صنایع دستی موردعلاقه شما نیز بوده و علاقه دارید که نمونه‌ای از این آثار را برای خود داشته باشید، فروشگاه سلام بهترین گزینه‌تان خواهد بود. با خرید میناکاری از این فروشگاه می‌توانید محصول مورد نظر خود را با قیمتی مناسب تهیه کرده و از کیفیت و اصالت کالای خود، نهایت اطمینان را داشته باشید. به علاوه در مقاله‌ای جداگانه و به طور مفصل درباره‌ی راه‌های نگه‌داری و ترمیم میناکاری با شما سخن گفتیم که امیدواریم برای شما کاربردی باشد.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.