نکات نگه داری و تعمیر ظروف میناکاری
میناکاری یکی از هنرهای اصیل و صنایع دستی پرکاربرد ایرانی است که قدمتی بیش از ۵ هزار سال دارد و همه‌ی ما همواره شاهد زیبایی و شکوهی که محصولات میناکاری دارا هستند، بوده‌ایم. این هنر را می‌توانیم عالی‌ترین نمونه‌ی هنر ایرانی در کنار کاربرد بدانیم. زمانی که نقاشی‌ها و خطوط و طرح‌هایی کاملاً ایرانی بر جان اشیاء می‌نشینند و با آنها یکی می‌شوند. در این نوشتار از وبلاگ سلام ضمن بررسی کلی این هنر در تاریخ ایران زمین و مراحل ساخت ظروف مینا، به بررسی راه حل تعمیر ظروف میناکاری می‌پردازیم.
اگر شما نیز به خرید ظروف میناکاری علاقه دارید، یا خدای ناکرده برای ظرفتان اتفاق ناگواری پیش آمده است، توصیه می‌کنیم با ما در این نوشتار همراه باشید، مطمئن هستیم نکاتی که در نگهداری ظروف میناکاری به شما می‌گوییم بسیار کارآمد و مفید خواهند بود.
کلیتی درباره‌ي هنر میناکاری
میناکاری هنری است که در آن استادی که نقاش ماهری نیز هست، طرح‌های زیبایی از نقوش ایرانی را بر روی اشیاء و ملزومات زندگی ما نقاشی می‌کند. رنگ پس زمینه‌ي بیشتر محصولات میناکاری تناژی از آبی ( از آبی فیروزه‌ای تا لاجوردی و آبی نفتی) را شامل می‌شود و در دل این پس زمینه، طرح‌ها با رنگ‌های بسیار زیبا و شاد و متنوعی رنگ‌آمیزی می‌شوند.
انواع میناکاری
بسته به این که ظرف بستر میناکاری از چه جنسی تهیه شده باشد، موارد زیر در بازار صنایع دستی ایران و جهان موجود هستند:
- میناکاری روی مس
- میناکاری روی سفال
- میناکاری روی طلا
- میناکاری روی نقره
مراحل تولید یک ظرف مینا
قبل از شروع به توضیح موارد و نکات تعمیر ظروف میناکاری، ابتدا بهتر است با پروسه‌ي تولید و ساحت یک محصول میناکاری شده آشنا شویم. مراحل تخصصی تولید میناکاری بسته به نوع بستری که برای میناکاری انتخاب می‌شود متفاوت است. اما به طور کلی یک ظرف مینا مراحل زیر را طی می‌کند تا به طور کامل آماده شده و به دست ما برسد:
فروشگاه سلام بهترین انتخاب برای خرید صنایع دستی
سایت سلام شاپ با داشتن سبدی متنوع از محصولات صنایع دستی امکان خرید انواع محصولات میناکاری، فیروزه کوبی، مس و پرداز و خاتم کاری از دسته محصولات صنایع دستی فلزی و انواع محصولات دیوارکوب همانند قاب و تابلو های صنایع دستی را برای شما میسر کرده است.
پیشنهاد میکنم محصولاتی که برای شما گلچین کرده ایم را مشاهده فرمایید.
قاب چوبی سنگ مرمر 20*30 گل و مرغ پرکار
قاب چوبی سنگ مرمر 16*30 گل و مرغ پرکار
قاب چوبی سنگ مرمر 25*30 گل و مرغ اعلا پازلی
مرحله‌ی ۱: ساخت بستر زیرین
ابتدا و در کارگاه‌های فلزکاری یا سفالگری، بستر زیرین ظرف تولید می‌شود. برای مثال استاد چیره دست مس‌گر ابتدا به کمک خم کاری و چکش کاری شکل اولیه‌ي ظرف را می‌سازد و به کمک اسید سولفوریک ۱۰ درصد آن را تمیز می‌کند تا آماده‌ی لعاب کاری شود.
مرحله‌ي ۲: لعاب کاری بستر
در این مرحله ظرف اولیه برای سه یا چهار بار در معرض پاشش نگ لعاب قرار می‌گیرد و پس از هر بار، برای مدتی در کوره قرار می‌گیرد تا لعاب بر روی آن تثبیت شود.
مرحله‌ی ۳: نقش نگاری
در این مرحله ظرف آماده شده به دست استاد میناکار می‌رسد و ایشان با ذوق و ظرافت بر روی آن نقاشی می‌کند. ابزار مورد استفاده‌ي استاد در این مرحله انواع قلم‌موهای ظریف و رنگ‌های مخصوص میناکاری هستند.
مرحله‌ي ۴: تثبیت رنگ
در این مرحله ظرف برای بار دیگر به کوره می‌روند و در دمای ۶۰۰ درجهي سانتی‌گراد پخته می‌شوند. مدت زمانی که ظرف در کوره قرار می‌گیرد اهمیت بسیار بالایی دارد چرا که اگر این مان کم باشد، رنگ‌ها به درستی تثبیت نخواهند شد و کیفیت و جلای مطلوب را ندارند. اگر هم مدت زیادی در کوره بمانند خواهند سوخت و تمامی زحمات مرحله‌ي قبل از بین می‌روند.
نکات مهم در خرید ظروف میناکاری
اگر شما نیز تا کنون اقدام به خرید میناکاری نکرده‌اید، توصیه می‌کنیم برای چند دقیقه صبر و نکات زیر را مطالعه کنید. چرا که متاسفانه در بازار خرید و فروش صنایع دستی امروزه، صنایع دستی تقلبی و نا اصل بسیاری عرضه می‌شوند. برای اینکه مطمئن شویم ظرف میناکاری با اصالتی بخریم به نکات زیر دقت می‌کنیم:
- وزن میناکاری: از آنجا که بستر بسیاری از انواع میناکاری فلزات است، از این رو باید دقت کنیم که وزن محصول معقول باشد تا از بستر‌های قلابی در ساخت آن استفاده نکرده باشند. ( البته باید توجه داشته باشیم وزن ظروف میناکاری روی سفال کمی پایین‌تر از نمونه‌های فلزی است.)
- سطحی صاف و یک دست: وجود هر گونه برآمدگی و زدگی می‌تواند نشان‌گر این باشد که ظرف میناکاری با دقت کافی تولید نشده و از کیفیت خوب برخوردار نیست.
- رنگ‌های درخشان: زمانی که در فرآیند تولید میناکاری از رنگ‌های با کیفیت استفاده شود، محصول نهایی نیز از کیفیت بصری بالایی برخوردار است.
- یکسان بودن سطح پولیش رویی: گفتیم که از پولیشی و لایه‌ای محافظتی برای ماندگاری مینا استفاده می‌شود. دقت کنید این لایه نیز به طور یکسان در تمامی نقاط و سطوح ظرف کشیده شده و ناهمواری نداشته باشند.
بهترین راه برای خرید میناکاری با کیفیت و مطمئن، مراجعه به یک فروشگاه امن و مطمئن است. گروه تولیدات هنری سلام یکی از نمونه‌های فروشگاه آنلاین صنایع دستی هستند که به خاطر اینکه تولید کننده‌ی اصلی محسوب می‌شوند، تمامی محصولاتشان شناسنامه دار است و از این رو کیفیت بالایی را به شما عرضه می‌کنند.
مهم‌ترین نکات نگه داری از ظروف میناکاری
می‌دانیم که ارزش این ظروف به سبب این که تماماً هنر دست هستند بسیار بالاست. از این رو اهمیت زیادی دارد که بدانیم هنگامی که نمونه‌ای از این ظروف را برای خانه یا محل کار خود خریدیم چگونه از آن استفاده کنیم تا آسیبی نبیند. به قول قدیمي‌هایمان « پیشگیری بهتر از درمان است» و با کمی دقت در نگه داری، دیگر شاید هیچ‌گاه نیازی به تعمیر ظروف میناکاری پیدا نکنیم.
گردگیری و تمیز کردن ظروف میناکاری
لایه‌ي محافظتی ظروف میناکاری بسیار حساس است و از این رو نباید در معرض آب یا مایعات بسیار گرم قرار بگیرد. به علاوه استفاده از انواع اسپری و شوینده‌های صنعتی هم توصیه نمی‌شود چرا که ممکن است بافت میناکاری را در خود حل کند و باعث خوردگی شود. ( در صورتی که نیاز شدید به استفاده از این محلول‌های شیمیایی را داشتید، آنها را ابتدا بر روی دستمالی اسپری و بعد از آن استفاده کنید)
بهترین گزینه برای گردگیری و تمیز کردن ظروف میناکاری استفاده از دستمال یا اسفنجی مرطوب است.
دوری کردن از مواد اسیدی
گاهی در مواردی که با ذوق و سلیقه‌ي بسیار هفت سین میناکاری شده می‌خریم، بدون توجه سرکه را درون ظروف میناکاری می‌ریزیم. باید بدانیم موادی از این دست که خاصیت اسیدی بالایی دارند می‌توانند به راحتی به رنگ‌ها و لایه‌ی محافظت‌کننده‌ی میناکاری آسیب برسانند. در ادامه خواهیم دید محافظت از این لایه‌ي رویی در تعمیر ظروف میناکاری نیز اهمیت بالایی دارد.
حمل و نقل ظروف میناکاری
باید به خوبی بدانیم که این ظروف از ظرافت و حساسیت بالایی برخوردار هستند. از این رو هنگام حمل کردن آنها باید دقت بسیار بالایی داشته باشید. می‌توانید از انواع یونولیت و اسفنج و پلاستیک‌های حباب‌دار استفاده کنید. البته فروشگاه ما، سلام شاپ بسته‌بندی‌های کاملاً دقیق و امن را برای محصولات میناکاری در نظر گرفته تا به هیچ وجه در هنگام خرید آسیب نبینند. پس چنانچه قصد خرید میناکاری به عنوان هدیه‌ای ارزشمند را دارید، می‌توانید هم‌اکنون با خیال راحت اقدام کنید.
دیگر نکات مهم در نگه داری ظروف میناکاری
- مراقب باشید تا اشیاء نوک تیز به سطح ظروف میناکاری کشیده نشود.
- رطوبت مداوم می‌تواند به ظرف مینا آسیب وارد کند.
- هم‌چنین این ظروف نباید به هیچ وجه در برابر حرارت بالا قرار بگیرند.
تعمیر ظروف میناکاری
بالاخره به این بحث جذاب، جنجالی و پرکاربرد رسیدیم. ابتدا بابت صانحه‌ای که برای ظرف مینای عزیزتان اتفاق افتاده ابراز تاسف می‌کنیم. پس از آن البته می‌کوشیم بهترین راه‌ها را برای تعمیر ظروف میناکاری به شما ارائه کنیم. با ما همراه باشید.
بسیار مهم است که بسیار فوری اقدام به آغاز این تعمیر کنیم. چرا که بیشتر آسیب‌هایی که به ظروف میناکاری می‌رسند می‌توانند در سطح آن پخش شوند و قسمت بیشتری را خراب کنند. در قدم اول لازم است به طور دقیق بدانید که این آسیب به کدام بخش‌ها وارد شده است. اگر این آسیب به بخش کوچکی از ظرف شما رسیده باشد و فقط لایه‌ي رویی را درگیر کرده باشد می‌توانید در خانه و با ابزاری نسبتاً در دسترس جبرانش کنید.
تعمیر ظروف میناکاری در خانه
اگر بخشی از ظرف شما دارای سایش شده و یا رنگش از بین رفته است می‌توانید به آسانی آن را تعمیر کنید. ابتدا ماژیک غیر وایت بردی هم‌رنگ با آن قسمت ظرف تهیه کنید. و قسمت آسیب دیده را با رنگ مد نظر خود و به خوبی بپوشانید و اجازه دهید تا خشک شود. پس از آن می‌توانید به کمک لاک غلط‌گیر طرح‌های ظریف سفید را به طرح خود اضافه کنید.
فراموش نکنید این تعمیر در صورتی که آسیب در قسمت‌های میانی و مرکزی محصول باشد، به ظرافت بسیار بالایی نیاز دارد تا تفاوت آن با بخش اصلی مشخص نشود. فراموش نکنید در انتهای این تعمیر ظاهری سطح ظرف را به کمک اسپری‌های جلا دهنده محافظت کنید.
تعمیر ظرف میناکاری در کارگاه
گاهی آن‌قدر آسیب وارد شده به ظرف جدی است که به تنهایی و در خانه نمی‌توانیم آن را برطرف کنیم و نیاز است که آن را برای تعمیر به کارگاه‌های میناسازی ببریم.
- چنانچه آسیب وارده بر سطح مینا به حدی باشد که کاملاً کارآیی و زیبایی خود را از دست داده باشد، لازم است استاد‌کاران آن را در ظرفی از اسید بگذارند تا رنگ‌ها و لعاب آن به طور کلی از بین برود و پس از تمیز‌کاری و جبران آسیب، دوباره بر روی آن نقاشی کنند و به کوره فرستاده شود.
- اما اگر این آسیب منطقه‌ای باشد و تنها بخشی از مینا را درگیر کرده باشد، آنگاه استاد میناکار ابتدا لعاب بخش آسیب دیده را به دقت می‌تراشد و پس از آن به کمک رنگ‌های مینا شروع به نقاشی مجدد خواهد کرد. به این ترتیب تعمیر ظروف میناکاری کامل شده و با اسپری‌ای جلادهنده از سطح آن محافظت می‌شود.
سخن پایانی
همان‌طور که دیدیم مراحل تعمیر ظروف میناکاری کمی پردردسر به نظر می‌رسند. پس بهتر است در هنگام خرید و نگهداری از ظروف میناکاری بیشترین دقت خود را به خرج دهیم تا آسیبی به ظرف نرسد. اما چنانچه دیدیم تقریباً تمامی آسیب‌ها با صرف کمی زمان و هزینه قابل برطرف شدن هستند.
در این مقاله از نکات خرید ظروف میناکاری نیز سخن گفتیم. نکاتی که اگر آنها را در خاطر خود داشته باشید می‌توانید از همان ابتدا ظرف میناکاری شده‌ی با کیفیتی را تهیه کنید و آن را از آسیب‌های پیش‌رویش محافظت کنید. پیشنهاد ما برای خرید ظروف میناکاری اصل و با کیفیت و با قیمتی بسیار مناسب، فروشگاه سلام شاپ است. با یک نگاه شما می‌توانید به راحتی متوجه تفاوت و کیفیت محصولات سلام شاپ شوید. شاد و پیروز باشید.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.