نقوش ایرانی

ایرانیان از زمان‌های دور، همواره از طبیعت و فضای اطراف خود، الهام می‌گرفتند و از آنها برای خلق آثار هنری استفاده می‌کردند. اگر دقت کرده باشید، در صنایع دستی، طرح و نقش حیوانات و گیاهان، زیاد وجود دارد. این موضوع نشان می‌دهد که ایرانیان از فضای اطراف خود، به عنوان یک دفتر پر از طرح و نقش نگاه می‌کردند و از آنها الهام می‌گرفتند. شاید برایتان جالب باشد که درمورد این نقوش ایرانی، بیشتر بدانید و اطلاعات مفیدی کسب کنید. پس در ادامه این نوشتار، به بررسی بهتر این موضوع خواهیم پرداخت.

نقوش سنتی چیست

نقوش ایرانی را در بناها و صنایع دستی آنها می‌توان به خوبی دید. نمادهای عمیق و پر مفهوم که همواره در دل خود راز و نشان‌های را به همراه دارند و پشت هر کدام از آنها، باور، اعتقاد و بینش به خصوصی نهفته است. برای همین بررسی آنها ما را با دنیای جدیدی از مفاهیم و نمادها آشنا می‌کند. می‌توانیم با دانستن راز پشت این نقوش زیبا، از اسرار زیادی پی ببریم و به دنیای جدیدی قدم بگذاریم که زیبایی آن تمام نخواهد شد.

تاریخچه نقوش سنتی در ایران

نقوش در ایران از زمانی شکل گرفت که مردم آنها را روی سفال پیاده کردند. ظروف سفالی منقش به طرح‌های مختلف که ایران را تبدیل به مهد سفال منقوش کرده‌است. این نقش‌ها از زمان‌های قدیم شکل گرفته و به مرور زمان تغییر پیدا کردند.

نقوش در زمان عیلامی

آثار زیادی از زمان عیلام به جا مانده‌است که نقش‌های هندسی استفاده شده در آنها، به مهرهای مکشوفه از چغازنبیل مربوط می‌شود. یک مجسمه کشف شده در معبد چغازنبیل، دامن بلندی دارد که روی آن، نقوش هندسی زیادی ایجاد شده‌است.

نقوش ایرانی در زمان هخامنشیان

بیشتر نقوش به جا مانده از زمان هخامنشیان، نمادین بوده که با ساده کردن طبیعت، موضوعات مختلف و طرح‌های متنوع را به وجود آورده‌اند. تخت جمشید، مهم‌ترین اثر به جای مانده از دوران هخامنشیان، طرح‌ها و نقوش بسیار متنوعی دارد که مانند گنجینه‌ای به دست آمده از دوران هخامنشیان است.

در این بنا، از طرح‌های گیاهی استفاده شده که کاملاً هندسی بوده و قرینه هستند. برای مثال گل‌های دوازده پر که به نام رزت مشهور هستند، از نظر هندسی، بسیار مهندسی و دقیق بوده و همچنین نمادین هم هستند. گل‌های نیلوفر آبی یا لوتوس، از دیگر نقوش گیاهی مورد استفاده در این بنا بوده که بسیار دقیق و ظریف طراحی شده‌اند.

نقش‌ها در زمان اشکانیان

یکی از هنرهای مهم در این دوران، گچ‌بری بوده که آثار به جا مانده نشان می‌دهند افراد در آن زمان به این طرح‌ها اهمیت زیادی می‌دادند. نقوشی که روی لباس‌های مجسمه‌ها به کار گرفته شده‌اند، طبیعت گرایی مردم هنرمند آن زمان را به نمایش در می‌آورند.

طرح‌ها و نقش‌های سنتی در زمان ساسانیان

گچ‌بری، پارچه، ظروف زرین و سیمین، آن دسته از آثار هنری زمان ساسانیان هستند که تجلی‌گر هنر و ظریف کاری مردم آن زمان هستند. در این آثار، روش‌های هندسی به کار گرفته شده که گچ‌بری مکشوفه در چهار ترخان، تجلی‌گر این معماری و نقوش هندسی در آن دوره است.

نقوش سنتی در دوره اسلام

به دلیل ورود اسلام به ایران، تفکرات و اندیشه اسلامی، به عرصه هنر هم ورود پیدا کرد و خلق آثار انتزاعی و تجریدی، در آن زمان شکل گرفت. در این دوران، ارتباط بین تفکرات مذهبی و اندیشه افراد هنرمند، به خلق آثار جدید منجر شده‌است.

نقوش در زمان سلجوقیان

در این دوران، نقوش هندسی روتق بیشتری پیدا کردند و گره‌ها از اهمیت بیشتری برخوردار شدند. در آن دوران، هنرمندان با ایجاد طرح‌های مختلف روی آجرها، برآمدگی و فرونشستگی‌هایی را ایجاد کرده که نمونه آن، برج‌های خرقان هستند. در این بناها، بیشتر از سی نقش هندسی، بکار گرفته شده‌است.

نقوش شکسته انسانی

نقوش شکسته انسانی، نسبت به سایر نقوش، تنوع و تعداد کمتری دارند و به طور پراکنده در بعضی از آثار دیده می‌شوند. نمونه‌های آنها، روی سفال‌ها و دستباف‌ها دیده شده‌است. بیشتر از نقوش حیوانات و گیاهان در آثار هنری استفاده شده که به بررسی و معرفی آنها خواهیم پرداخت.

فروشگاه سلام بهترین انتخاب برای خرید صنایع دستی

سایت سلام شاپ با داشتن سبدی متنوع از محصولات صنایع دستی امکان خرید انواع محصولات میناکاری، فیروزه کوبی، مس و پرداز و خاتم کاری از دسته محصولات صنایع دستی فلزی و انواع محصولات دیوارکوب همانند قاب و تابلو های صنایع دستی را برای شما میسر کرده است. 

 

پیشنهاد میکنم محصولاتی که برای شما گلچین کرده ایم را مشاهده فرمایید.

مشاهده محصولات

قندان گنبدی مسی

5,500,000 ریال

قندان بدون پایه مسی کد 2

7,050,000 ریال

شکلات خوری گنبدی مسی سایز 2

10,900,000 ریال

نقوش ایرانی شکسته حیوانی

در آثار و صنایع دستی ایران، نقش حیوانی به طور گشترده و با تنوع زیادی دیده می‌شوند. این طرح‌ها برگرفته از طبیعت و محیط اطراف هنرمندان بوده که نقش جانوران و پرندگان، به صورت شکسته و انتزاعی درآمده‌اند.  شما هم حتماً در آثار مختلفی، این طرح‌ها را دیده و با آنها برخورد داشته‌اید.

نقش گاو

از انواع نقش‌های سنتی که به طور ویژه قبل از اسلام به کار گرفته شده‌است، طرح گاو است. این طرح امروزه روی گلیم‌های سنتی زیاد دیده می‌شود. این نقش در تخت جمشید به عنوان حمله شیر به گاو هم زیاد دیده شده که نشان دهنده اعتدال شب و روز و سال نو بوده‌است. به غیر از آن، نقش پرندگان هم در آثار هنری زیاد دیده می‌شود.

نقش‌های گیاهی

یکی دیگر از نقوش ایرانی، طرح‌های گیاهی هستند که افراد هنرمند، با دیدن انواع گیاه در اطراف خود، از آنها الهام گرفته و با توجه به سلیقه، تفکرات و عقایدی که داشتند، آنها را به نقش‌های سنتی تبدیل می‌کرند.

نقش لوتوس

نیلوفر آبی یا لوتوس، در فرهنگ ایرانی، نماد جاودانگی و سعادت است. گل لوتوس دوازده پر، در بنای تخت جمشید هم زیاد دیده می‌شود. می‌توان گفت این تعداد، به تعداد ماه‌های سال اشاره دارد. به دلیل طراحی ظریف و جذاب این نقش، در طراحی‌های مدرن و امروزی هم، از آن استفاده می‌شود.

درخت سرو

از دیرباز مردم ایران نسبت به درخت سرو، حس محبوبیت داشته و آن را مقدس می‌دانستند. قبل از اسلام، از نگاه زرتشتی، بعد از اسلام از نگاه اسلامی، این درخت عزیز شمرده می‌شود. پادشاهان در زمان قدیم، به کاشت این درخت باارزش و مقدس می‌پرداختند. در بسیاری از بناهای قدیمی و مهم کشورما، از این طرح استفاده شده‌است.

نقوش بته جقه

این نقش را همه دیده‌ایم و به آن علاقه داریم. عموماً آن را با اسم ترمه می‌شناسند و یکی از نمادهای ایرانی می‌دانند. این طرح، در واقع یک سرو سرافکنده است که در بسیاری از بناها، پارچه‌ها و دیگر آثار و صنایع دستی به کار می‌رود.

اسلیمی

اسلیمی تغییر شکل یافته اسلامی، در شکل‌های مختلفی به کار می‌رود. برای آذین بندی ظرف‌ها ، بافته ها و در حجاری ها از این طرح استفاده می‌شود. این نقش‌ها، گردش و پیچ و خم‌های مدور تکراری بوده که گاهی قرینه هستند و گاهی هم نیستند.

نقوش ختایی

این نقش از بعد از ورود اسلام، در ظروف میناکاری بکار گرفته شد. این نقش خواستگاه معنوی دارد و به عالم بهشت اشاره می‌کند. ظروف میناکاری زیبا و منقش به این طرح‌های اصیل، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای خرید هستند. این ظروف با دقت و مهارت خاصی تهیه شده و باید از مراکز معتبر تهیه شوند. فروشگاه اینترنتی سلام، که مدت زیادیست به فروش صنایع دستی با کیفیت می‌پردازد، یک انتخاب خوب برای خرید محصولات صنایع دستی به شمار می‌آید. نقوش ختایی نقش‌هایی گیاهی و گل و بوته مانند بوده که با ظرافت و نازکی در لا به لای نقوش اسلیمی در جریان هستند.

نقوش برگرفته از سایر پدیدهای طبیعی

بعضی از طرح‌ها و نقوش نیز از حیوانات یا گیاهان الهام نگرفته‌اند. بلکه برگرفته از سایر پدیده‌ها مثل ستاره، خورشید، ماه و دریا هستند.

نقوش شکسته اشیا

به غیر از نقوشی که به آنها اشاره کردیم، طرح‌هایی هستند که هنرمند از محیط پیرامون خود الهام گرفته و در هنر خود به کار برده‌است. بعضی از این نقوش، قابل شناسایی و تشخیص نیستند. بعضی از آنها، نشان دهنده اشیایی مثل گلاب پاش، چراغ و … هستند.

نقوش انتزاعی

این طرح‌ها هم از طبیعت و محیط پیرامون گرفته شده‌اند، اما بر اساس سلیقه هنرمند، خلاصه و ساده شده‌اند تا جایی که گاهی تشخیص آنها سخت بوده و ممکن نیست.

فروشگاه آنلاین سلام

فروشگاه سلام، مدت زیادی است که در تلاش و کوشش است تا انواعی از هنرهای ایرانی را با کیفیت بالا به دست هموطنان ایرانی برساند تا خیال آنها از بابت اصالت کالا راحت باشد.. برای خرید انواع محصولات صنایع دستی، می‌توانید به راحتی روی این فروشگاه حساب کنید. محصولات متنوعی با قیمت مناسب و کیفیت بسیار خوب، در فروشگاه سلام موجود هستند که دست شما را در انتخاب و مقایسه با یکدیگر باز گذاشته‌اند. همچنین اصالت و کیفیت این کالاها تضمین شده هستند.

سخن پایانی

بعد از مطالعه این نوشتار، به این نتیجه می‌رسیم که باید در هر کجای دنیا که هستیم، ارزش صنایع دستی اصیل خود را بدانیم و برای آن ارزش زیادی قائل شویم چرا که تولید آنها با زحمت زیادی همراه است و هنرمندان باید وقت و حوصله زیادی را برای تولید آنها صرف کنند. حمایت ما می‌تواند با خواندن درمورد این آثار و کسب اطلاعات، همینطور با خرید محصولات اصیل باشد. امیدواریم همه روزی ارزش واقعی این صنایع گرانبها را درک کنیم.