ملیله کاری
مردم کشور عزیز ما، از گذشته‌های دور تا به امروز، ذوق و سلیقه زیادی در خلق آثار هنری دارند. این ذوق و استعداد، در رشته‌ها و زمینه‌های مختلفی، خود را به نمایش درآورده و مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته است. مثل هنر ملیله کاری که بسیار ظریف، زیبا و خاص بوده و محصولات آن بسیار جذاب هستند. در ادامه به بررسی این هنر در ایران، پیشینه‌اش، موارد استفاده و نحوه‌ی ملیله دوزی می‌پردازیم.
ملیله کاری چیست؟
هنر ملیله دوزی، هنر دوخت روی پارچه به کمک مفتول‌های طلایی، نقره و آلیاژهای مختلف است. این کار دستی بسیار حساس است و باید با ظرافت و دقت زیادی انجام شود چرا که در صورت دوخت و دوز غیر حرفه‌ای، نخ به خاطر کشش زیاد پاره شده و نتیجه دلخواه حاصل نخواهد شد.به این هنر زیبا و ظریف، سرمه دوزی هم می‌گویند. همانطور که قبل‌تر گفتیم، ملیله فلزی را روی پارچه‌های خوش جنس مثل ترمه، می‌دوزند و طرح و نقش زیبایی را خلق می‌کنند.
حتماً شما هم رودوزی‌های مادربزرگ‌ها و یا حتی مادران خود را به یاد دارید که برای روی تلفن، میز، صندوقچه و وسایل دیگری استفاده می‌کردند. ملیله دوزی هم مثل همان رودوزی‌ها، برای آراسته کردن محیط خانه به کار می‌رود.
پیشینه ملیله کاری در جهان و ایران
این هنر اصیل و با قدمت، مربط به 2500 یا 3000 سال پیش است. این اعداد نشان می‌دهند که آثار و صنایع دستی در کشور ما، تاریخی دیرینه و غنی دارند و اصالت آنها در کل دنیا مثال زدنی است. فرهنگی که باعث افتخار و سربلندی ماست.
به طور کلی، رودوزی در کشور ما قدمت زیادی دارد. زنان و دختران هنرمند سرزمین ما، برای آراسته کردن محیط خانه از ابزارهای مختلفی استفاده می‌کردند تا به زیبایی وسایل و لوازم موجود در خانه افزوده و حس خوبی را در محل زندگی به جریان بیاندازند.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید مردم در زمان هخامنشیان از این هنر استفاده می‌کردند و افراد مستعد و با سلیقه، پارچه‌ها را با هنر ملیله دوزی خود، به طرح و نقش‌های زیبای خود منقش می‌کردند. اما زمان بلوغ و اوج آن، مربوط می‌شود به دوران حکومت پادشاهان صفوی در ایران. در آن زمان، طرح‌ها و آثار زیباتری به تولید رسیدند و افراد بیشتری به این حرفه می‌پرداختند. در زمان قدیم پادشاهان و درباریان برای تزئین لباس‌های خود از پارچه‌های زیبای ملیله دوزی استفاده می‌کردند و آن را به عنوان زینت لباس خود می‌دانستند.
در زمان حال، هنرمندان برای این حرفه از الیاف بدل طلا یا نقره استفاده می‌کنند اما در زمان قدیم، مردم بیشتر از طلا و نقره برای این کار استفاده می‌کردند. البته آلیاژهای براق بعد از دوران صفویه، جای این طلا یا نقره را گرفت.
فروشگاه سلام بهترین انتخاب برای خرید صنایع دستی
سایت سلام شاپ با داشتن سبدی متنوع از محصولات صنایع دستی امکان خرید انواع محصولات میناکاری، فیروزه کوبی، مس و پرداز و خاتم کاری از دسته محصولات صنایع دستی فلزی و انواع محصولات دیوارکوب همانند قاب و تابلو های صنایع دستی را برای شما میسر کرده است.
پیشنهاد میکنم محصولاتی که برای شما گلچین کرده ایم را مشاهده فرمایید.
قندان گنبدی مسی
قندان بدون پایه مسی کد 2
شکلات خوری گنبدی مسی سایز 2
مواد اولیه و ابزار ملیله کاری
برای تولید هر یک از محصولات و صنایع دستی، به ابزار و مواد اولیه نیاز داریم تا اثر دلخواه خود را تولید کنیم. باید توجه کرد که این مواد اولیه باید باکیفیت و مرغوب باشند تا درنهایت محصول ارزشمندی به تولید برسد.
برای ملیله دوزی، از سرمه، نخ محکم و مقاوم و پارچه خوب استفاده می‌شود. معمولاً پارچه بکار رفته در این حرفه، کتان، مخمل و ترمه هستند که کیفیت و جنس خوبی دارند.
همچنین به موارد زیر هم برای انجام کار نیاز است:
- پارچه ی متقال برای آستر زیر مخمل
- آستر اصلی که از نوع چیت و همرنگ مخمل است
- پنبه زشته برای دوخت های برجسته
- نخ کوک از جنس پنبه
- سریش برای چسباندن آستر اول
- پایه یا خرک برای گذاشتن کارگاه بر روی آن
- صندلی
- نخ و سوزن
- قیچی
- مروارید
روش‌های دوخت ملیله
برای دوخت انواع ملیله کاری، از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که عبارتند از تودوزی، تگرگ دوزی، کنگره دوزی، زرک دوزی، برجسته دوزی و زنار دوزی که مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ملیله کاری با طلا
در واقع برای ملیله کاری، از انواع ملیله با جنس‌های مختلف استفاده می‌کنند. جنس اصل آن نقره بوده که به صورت فنر در آورده می‌شود. اگر بخواهند از ملیله طلا استفاده کنند، همین ملیله را در آب طلا قرار داده تا رنگ طلایی آن حاصل شود.
ملیله کاری با نقره
هنرمندان ملیله دوز، دو انتخاب برای تهیه ملیله مورد نظر خود دارند. یکی ملیله اصل و دیگری بدل. ملیله اصل از جنس نقره بوده که از رشته‌های بسیار نازکی تهیه می‌شود. این رشته‌ها را تاب داده و به صورت مفتول در می‌آورند و در نهایت استفاده می‌کنند. اما ملیله بدل، از جنس برنج است که آن را در آب نقره قرار می‌دهند و بکار می‌برند.
از چه نقش‌هایی در ملیله دوزی استفاده می‌شود؟
در رودوزی‌های سنتی و اصیل، طرح‌هایی هستند که به صورت مشترک دوخته شده و بکار می‌روند. برای مثال، بته جقه یکی از آن نقش‌هایی است که در بسیاری از صنایع دستی حضور پر رنگی دارد و در ملیله دوزی هم به طور خاص استفاده می‌شود. اما غیر از آن، گل و مرغ، گل و بوته و طرح‌های حیوانی هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. دیگر نقش‌های مورد استفاده عبارتند از :
- گل های ترنجی
- گل ساعتی
- نقوش حیوانی
- گل بوته
- شمسه ای
- نقش انسانی
- محرابی
- قندیلی
- سروی
- بته جقه ای
- انواع خطوط تفنن
- گل های حاشیه ای
- اسلیمی و ختایی
- بازوبندی
- بند رومی
- گل بادامی
- لچکی
- اشکال هندسی
- انواع ستاره
- گل گلدانی
- شاه عباسی
موارد استفاده از محصولات هنر ملیله دوزی
شاید بخواهید بدانید که از پارچه‌های ملیله دوزی شده، چه استفاده ای می‌توان کرد. درست است که این محصولات جزو صنایع دستی به شمار می‌آیند، اما جنبه کاربردی هم دارند و استفاده آنها فقط به تزئینی و دکوری بسنده نمی‌شود.
برای مثال، پارچه‌های ملیله کاری شده را، بعد از خرید از یک فروشگاه معتبر، می‌توانید در جاهای مختلفی از خانه خود استفاده کنید. مثلاً بعضی از آنها در قالب سجاده تولید می‌شوند. همینطور در ابعاد بزرگتر برای رو میزی هم می‌توانید از این هنر دستی زیبا استفاده کنید. به غیر از آن، در اندازه رو تختی و البته کوسن هم این محصول کاربرد دارد.
از ملیله دوزی برای ساخت تابلوهای صنایع دستی سنتی هم استفاده می‌شود که طرح‌های بی نظیری در آنها بکار رفته و نظر بیننده را به خود جلب می‌کند. اگر به آثار و صنایع دستی علاقه دارید، نصب یک تابلوی زیبای ملیله کاری شده روی دیوار اتاق شما، بسیار زیبا و جذاب خواهد بود.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید، در سال 1285، پوشش ضریح حضرت امام رضا علیه السلام، یک پارچه ملیله کاری بود که در شهر زیبا و تاریخی کاشان و به دست هنرمندان با تجربه این خطه به تولید رسیده بود. این پوشش، یک ملیله کاری ظریف و حرفه ای روی پارچه مخمل دستباف بود که زیبایی خاص و بسیار منحصر بفردی داشت. این ملیله دوزی هم اکنون در موزه آستان قدس رضوی قرار دارد.
چه شهرهایی در ایران به تولید این محصول می‌پردازند؟
همانطور که می‌دانید، همه جای کشور پهناور ما، مردمانی دارد که چشمه ذوق و سلیقه خود را به سرانگشتان هنرمند خود جاری کرده و آثاری را خلق می‌کنند که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کنند. در شهرهای مختلف کشور، آثار و صنایع دستی اصیل به تولید می‌رسند. همانطور که قبل‌تر هم اشاره کردیم، ملیله دوزی در زمان حکومت پادشاهان صفوی به بلوغ خود رسید پس منطقی است که یکی از مراکز فعال در این زمینه، شهر زیبای اصفهان، نصف جهان، باشد. اما به غیر از اصفهان، شهرهای تهران و یزد هم در تولید محصولات ملیله دوزی فعالیت می‌کنند.
در اصفهان، هنرمندان زیادی مشغول به تولید محصولات با کیفیت صنایع دستی هستند. کارگاه‌های بسیاری افراد با تجربه و حرفه‌ای را در خود جای داده و انواع و اقسام محصولات صنایع دستی را به فروش می‌رسانند. اگر شما به خرید این محصولات با کیفیت مثل ملیله دوزی، فیروزه کوبی، مینا کاری و دیگر آثار دستی علاقه دارید، باید به فروشگاهی که از آن خرید می‌کنید مطمئن باشید. فروشگاه اینترنتی سلام، با سابقه خوبی که در زمینه فروش محصولات با کیفیت و اصیل در این حوزه دارد، می‌تواند بهترین انتخاب شما برای خرید باشد.
روش‌های نگهداری از یک پارچه ملیله دوزی
همانطور که می‌دانید، این محصول با ظرافت و حساسیت خاصی به تولید می‌رسد پس برای نگهداری از آن باید دقت زیادی را بکار بگیرید و از آن به خوبی مواظبت کنید.
برای مثال، این پارچه باید به دور از رطوبت مداوم باشد. همینطور اشعه مستقیم خورشید، حرارت زیاد و آتش آن را از بین خواهد برد. همچنین از مواد شوینده شیمیایی که قوی هستند، نباید برای شست‌وشوی این محصول استفاده کنید چرا که می‌توانند به آن آسیب بزنند. استفاده از شوینده‌های معمولی برای تمیز کردن آن کافیست.
فروشگاه آنلاین سلام
فروشگاه سلام، مدت زیادی است که در تلاش و کوشش است تا انواعی از هنرهای ایرانی را با کیفیت بالا به دست هموطنان ایرانی برساند تا خیال آنها از بابت اصالت کالا راحت باشد.. برای خرید انواع محصولات صنایع دستی، می‌توانید به راحتی روی این فروشگاه حساب کنید. محصولات متنوعی با قیمت مناسب و کیفیت بسیار خوب، در فروشگاه سلام موجود هستند که دست شما را در انتخاب و مقایسه با یکدیگر باز گذاشته‌اند. همچنین اصالت و کیفیت این کالاها تضمین شده هستند.
سخن پایانی
بعد از مطالعه این نوشتار، به این نتیجه می‌رسیم که باید در هر کجای دنیا که هستیم، ارزش صنایع دستی اصیل خود را بدانیم و برای آن ارزش زیادی قائل شویم چرا که تولید آنها با زحمت زیادی همراه است و هنرمندان باید وقت و حوصله زیادی را برای تولید آنها صرف کنند. حمایت ما می‌تواند با خواندن درمورد این آثار و کسب اطلاعات، همینطور با خرید محصولات اصیل باشد. امیدواریم همه روزی ارزش واقعی این صنایع گرانبها را درک کنیم.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.