شهرستان گلپایگان، از جمله شهرهای کهن ایران، در میان شهرهای استان اصفهان، شهری با جذابیتهای فراوان شناخته شده و آثار تاریخی زیادی دارد. گلپایگان با آب و هوای کوهستانی و متغیر، یکی از قدیمیترین شهرهای استان اصفهان است. زمستانهای سرد، تابستانهای گرم و بهارها و پاییزهای معتدل، آب و هوای چهارفصلی به این شهرستان میبخشد. گلپایگان از گذشته تا کنون، همواره مهد فرهنگ، هنر و ادب بوده است. گلپایگان در زمینههای مختلف صنایع دستی و اقلام سنتی و طبیعی، تولیدات جذاب و برجستهای دارد. سوغات و صنایع دستی این شهرستان، مسافران و گردشگران زیادی را از شهرها و استانهای اطراف به این شهر جلب کرده است.
شهرستان گلپایگان در تاریخ کهن خود، هنرمندان بسیاری را در خود پرورش داده است. از جمله صنایع دستی اصیل این شهرستان میتوان خطاطی و خوشنویسی، منبتکاری، معرقکاری، پیکرتراشی، گیوهدوزی، رنگرزی، گرهچینی، چرمدوزی، خاتمکاری، معرق و مشبک، میناکاری و قالیبافی را نام برد. بهعلاوه، شیر و لبنیات، خشکبار، غذاهای سنتی و کباب گلپایگان نیز از جمله سوغات گلپایگان و زبانزد خاص و عام هستند.
در ادامه این مطلب، سایت سلام قصد دارد تا صنایع دستی و هنرهای بومی این شهرستان هنرپرور را به شما عزیزان معرفی کند. پس با ما همراه باشید.
معرفی شهرستان گلپایگان
شهرستان گلپایگان شهری در بخش مرکزی، واقع در استان اصفهان است. این شهرستان در فاصلۀ 365 کیلومتری تهران و 200 کیلومتری شمال غربی اصفهان قرار داشته و مساحتی بالغ بر 177 کیلومتر مربع دارد. سلسله کوههای مرکزی و رود قبله از این شهرستان میگذرد. گلپایگان مابین شهرهای خوانسار، خمین و میمه جای گرفته است. این شهر به «چهار اقلیم» معروف بوده و از شمال و غرب به کوههای پوشیده از برف، از شرق به بیابان، از جنوب به دشتها و باغها و از شمال شرقی به دشتهای پررنگ و با پوشش گیاهی گسترده منتهی شده است. از بکر و بدیعترین مناظر طبیعی اصفهان، طبیعت شهرستان گلپایگان است. گلپایگان همچنین مهد کباب ایران بوده و به ثبت ملی رسیده است.
علاوه بر کشاورزی و دامداری، چندین مرکز مهم صنعتی در این شهر وجود دارد که پایههای اقتصادی آن را ایجاد میکنند. صنایع قابل توجه در سالهای اخیر، تولید خودرو، کارخانههای لبنی و معادن سنگ و طلا بودهاند که همچنین از اصلیترین شاخصهای صنعتی و اقتصادی این شهر نیز به شمار میروند.
گلپایگان طبیعتی بکر و جاذبههای تاریخی بسیاری دارد. دشتهای سبز در بهار و باغهای میوه از جاذبههای این شهر به حساب میآیند. قرار گرفتن گلپایگان در دامنه کوههای زاگرس، منظرهای عالی و برفی را در زمستانها برای منطقه به تصویر میکشد که توجه گردشگران و دوستداران طبیعت را به خود جلب میکند. مساجد تاریخی و منارههای آجری، خانه کبوتر و حمام تاریخی، از اصلیترین جاذبههای این شهرستان هستند. بهترین زمان برای بازدید از گلپایگان، بهار و پاییز است. تماشای دشتهای بهاری سبز و باغهای رنگارنگ، برای گردشگران جذابیتی تکرارنشدنی دارد.
نژاد مردم گلپایگان
از خالصترین آریاییهای ایران، مردم شهرستان گلپایگان هستند. مردم این شهر از نژاد آریایی اصیل و از قوم ماد خوانده شدهاند.. بر اساس تحقیقات مورخان، ثابت شده شده است که این مردم بازماندهی آذریهایی هستند که واژگان کمتری وارد زبان آنها –که همان زبان خوانساری بوده است- شده است. همچنین پوشش محلی آنها نیز گواه این نظریه است.
صنایع دستی گلپایگان
صنایع دستی اصفهان در طول قرنهای متمادی به عنوان نمایندۀ هنر اصیل ایرانیان در جهان معرفی شده است. شهرستان گلپایگان نقشی حیاتی در این زمینه دارد. فرآوردههای دستساز گلپایگان، علاوه بر جلب خریداران داخلی، مسافران و گردشگران خارجی را نیز به خود جذب میکنند. در ادامۀ این مطلب به بررسی و معرفی برخی از این آثار میپردازیم.
فرش از اصیلترین صنایع دستی گلپایگان
وجود بیش از 200 اثر تاریخی و صنایع دستی همانند خاتم، مشبک، موزاییک، فرش، گلیم و جاجیم، هنر گلپایگان را در کشور، بسیار محبوب ساخته است. اما متاسفانه با گذشت زمان، بسیاری از این هنرها به فراموشی سپرده شده و تعداد کمی از آنها به یادگار ماندهاند. هنر فرشبافی یکی از چندین رشتۀ شهرستان گلپایگان است که با فراز و فرودهایی مواجه شده و کمکم به سمت نابودی میرود. گذر زمان این هنر را به فراموشی سپرده و تنها آثاری اندک از آن را به جا گذاشته است.
در گلپایگان و حومه، خصوصاٌ حوزۀ جلگه، هزاران کارگاه برای قالیبافی دستی وجود دارد. قالی گلپایگان از فرشهای سبک شهری است که در شهرستان گلپایگان بافته میشود. استفاده از گرۀ نامتقارن با تار و پود پنبهای و پرز پشمی در این قالی رایج است.
قالی گلپایگان یا فرش گلپایگان، از فرشهای سبک شهری است که در منطقۀ گلپایگان واقع در استان اصفهان در مرکز ایران بافته میشود. در این قالی از گره نامتقارن با تار و پود پنبهای و پرز پشمی استفاده شده است. روستایی به نام «ویس» در نزدیکی شهر گلپایگان وجود دارد. این دو مکان، شمال غرب اصفهان را به مرکزی کوچک برای فروش فرش منطقه تبدیل کردهاند.
از طرحهای رایج قالی گلپایگان، لچک و ترنج، افشان، اسلیمی و شاهعباسی هستند. همچنین از رنگهای رایج این قالی، میتوان قرمز، آبی، بژ، سبز و عاجی را نام برد.
گلپایگان، مهد منبت ایران
هنر منبتکاری از جمله صنایع دستی مشهور و قدیمی گلپایگان است. از زمانهای گذشته، این شهر اساتید معروفی را در خود پرورش داده و آثار ارزشمند آنان، در اغلب کاخها، اماکن و فروشگاهها موجود است. منبتکاری هنری بسیار پرزحمت است و متاسفانه به کار هنرمندان، آنچنان که باید بهایی داده نمیشود. لذا مهمترین عامل و انگیزه هنرمندان خلاق برای خلق چنین آثاری، عشق و علاقه است. منبتکاران نقشهایی جالب و خارقالعاده را با نیش قلم منبت بر روی چوب گردو، گلابی و امثال آن در میآورند. (هر چه جنس چوب، محکمتر و فشردهتر باشد؛ کار منبت بهتر، زیباتر و با دوامتر میشود.) سپس با تلفیق برش سطحی جوشها و گرههای چوب سنجد و همچنین برخی چوبهای جنگلی که بر سطح کار میچسبانند، وسایل تزئینی منحصر به فرد و چشمنوازی را خلق میکنند.
از قدیمیترین نمونههای منبت گلپایگان، میتوان قسمت بالای در ورودی هفدهتن گلپایگان، درب امامزاده ابولفتوح روستای وانشان و درب مسجد روستای سرآور گلپایگان را نام برد. همچنین آثار هنرمندانی که در این زمینه به درجۀ استادی رسیدهاند نیز از ارزشمندترین آثار منبتکاری گلپایگان به شمار میروند. برخی از این استادان استاد حیدر قاشقتراش، استاد حبیبالله یادگاری، استاد عبدالحسین معتظمی، برادران مختاری، احمد محسنی و حیدر نیکنام هستند. بعضی از آثار استاد حیدر نیکنام در موزه امام رضا (ع) بوده و تعمیر منبر صاحبالزمان مسجد گوهرشاد نیز اثر این استاد است.
اساتید به نامی همچون استاد قدیری، استاد حسینی، استاد کریمی و استاد توسلی در این شهرستان مشغول فعالیت هستند. این استادان علاوه بر خلق آثار بینظیرشان، آموزشهای لازم را نیز به هنرجویان ارائه میکنند.هنر منبت گلپایگان قابلیت کار آفرینی و اقتصادی بالایی داشته و همچنین میتواند به یکی از منابع ارزشمند تولید داخلی و ملی نیز تبدیل شود. مسئولان گلپایگان در تلاشند که شهرستان گلپایگان به عنوان «شهر ملی منبت» ثبت گردد.
میناکاری، بازتاب آسمان بیانتها
میناکاری هنری اصیل و با سابقۀ طولانی از هنرهای سنتی و صنایع دستی گلپایگان به شمار میآید. این هنر بر روی فلزاتی مانند نقره، طلا و مس قابل انجام است. البته امروزه میناکاری بیشتر بر روی مس انجام میشود.
به طور معمول، مسگران چیرهدست، با روشهایی همانند چکشکاری و خمکاری، ظروفی را ساخته و پس از تمیزکاری با اسید سولفوریک رقیق، آن را آماده لعابکاری میکنند.
میناکاری از صنایع دستی ارزان و پرفروش گلپایگان بوده و نسبت به سایر هنرهای دستی این شهرستان، قیمت کمتری دارد. این ظروف در طرحها و رنگهای متنوعی ساخته شده و سلایق مختلفی را پوشش میدهند.
خاتمکاری، شوری در صنایع دستی گلپایگان
از دیگر صنایع دستی گلپایگان که قدمتی طولانی دارد، خاتمکاری است. این هنر امروزه یکی از اصیلترین و نفیسترین هنر دستی ایرانیان به شمار میآید. خاتمکاری بر روی اشیاء گوناگون و در طرح و اندازههای مختلف انجام میشود.
راه خرید صنایع دستی گلپایگان
اگر شما نیز از علاقهمندان صنایع دستی بوده و قصد دارید آثاری از هنر این شهرستان را در منزلتان داشته باشید یا به دیگران هدیه دهید اما توانایی مسافرت در این اوضاع اقتصادی و بیماری را ندارید، ما به شما فروشگاه سلام را پیشنهاد میکنیم. شما میتوانید با مراجعه به بخش فروشگاه وبسایت ما، از آثار موردعلاقه خود دیدن کرده و نسبت به خرید آنان اقدام کنید. مزیت خرید از فروشگاه سلام، این است که شما را از اصالت و کیفیت کالای خود مطمئن میسازد. پس وقت را هدر ندهید. فروشگاه سلام در خدمت شماست.
کلام آخر:
سوغات متنوع گلپایگان بین گردشگران و مسافران این شهرستان زیبا، زبانزد است. این شهر، فرهنگی کهن داشته و به همای دختر بهمن نسبت داده شده است. به دلیل دامداری غنی گلپایگان، از بهترین سوغات این منطقه میتوان به محصولات لبنی آن اشاره کرد. ماست، کشک، قرا و همچنین عسل از سوغات این شهرستان زیبا هستند. از دیگر سوغاتیهایی که میتوانید برای عزیزان خود ببرید، خشکبار بسیار خوب و مرغوب باغهای گلپایگان است. همچنین اگر روزی به این شهرستان سفر کردید، حتماً کباب آن را امتحان کنید.
گلپایگان مهد پرورش هنرمندان بسیاری بوده و در صنایع دستی آن، هنرهایی همچون خوشنویسی، معرقکاری، پیکرتراشی و … دیده میشود. معروفترین هنر این شهرستان، منبتکاری آن است.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.