جزیرۀ محبوب کیش از زیبا و دلنوازترین مقاصد سفرهای داخلی است. این جزیره به عنوان یکی از مهمترین قطبهای گردشگری در ایران، هر ساله و در همۀ فصلهای سال، پذیرای بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است. باغ وحش، پارکهای ساحلی، سواحل ماسهای و مرجانی، آکواریوم، باغ پرندگان، کشتیهای تفریحی و … برخی از دهها جاذبۀ گردشگری جزیره کیش محسوب میشوند. صنایع دستی هر شهر، نمادی از فرهنگ و هنر آن منطقه است که با توجه به شرایط و مصالح بومی منطقه نمایان میشوند. زنان و مردان بومی مناطق، گاهی برای رفع نیازهای شخصی و بعضی از مواقع برای کسب درآمد، چنین هنرهایی را خلق میکنند. در این نوشتار نیز به سراغ صنایع دستی کیش میرویم.
صنایع دستی کیش، ناشناخته اما بینظیر!
کمتر کسی صنایع دستی کیش را میشناسد و عموم مردم فکر میکنند که چنین جزیرهای، صنایع دستی خاصی ندارد. اما بر خلاف انتظار، تنوع صنایع دستی و سوغات در این شهر بسیار بالا است. منطقۀ آزاد کیش هم مانند تمامی مناطق کشورمان، صنایع دستی مخصوص خود را دارد. صنایع دستی کیش همانند صنایع دستی سایر استانها، از ویژگیهای خاصی نیز برخوردارند. از سوغاتیهای جذابی که میتوانید از این جزیره به یادگار ببرید، صنایع دستی کیش است. اگر میخواهید با صنایع دستی این جزیرۀ زیبا آشنا شوید، تا انتهای این مقاله با سایت سلام همراه باشید.
کوزههای سفالی
از صنایع دستی با ارزش و پرطرفدار جزیرۀ کیش، کوزههای سفالی آن است. سفال جزیرۀ کیش امروزه در سفال آوایی، حرف اول را میزند. این سفال مشخصۀ خاصی دارد که آن را از صدها سفال دیگر متمایز میکند و آن، رنگ خاص سفال است. طبق تحقیقات به عمل آمده، خاک این جزیره در عمق 30 متری به گلی مرغوب میرسد. نام این گل «مارن» است. بومیان جزیره از هزاران سال پیش این گل را شناخته و در فضای معماری داخلی و خارجی ساختمانها و آبانبارها از آن استفاده کردهاند. از ویژگیهای این نوع خاک، درجۀ حرارت پخت بسیار بالای آن است که به حدود 1100 درجه میرسد.
این ظروف از استحکام بسیار بالایی برخوردار بوده و زیبایی چشمگیری دارند. هنرمندان، نقوش و طرحهای زیبایی را بر روی این سفال نقش میبندند. محبوبیت سفالهای جزیرۀ کیش به حدی است که آن را به خارج از ایران نیز صادر میکنند. همچنین در این جزیره، شما قادر به خریداری ظروف سفالی ساختهشده از خاکهای مرجانی نیز خواهید بود. این سفالها به صورت ساده و یا رنگآمیزیشده به فروش میرسند و با توجه به سلیقه هرکس، میتوانند به عنوان سوغات جزیرۀ زیبای کیش مورد استفاده قرار بگیرند.
چادر شب
از دیگر صنایع دستی کیش، چادر شب است. این هنر در سراسر ایران نیز کاربرد دارد و بسته به نیاز هر منطقه استفاده میشود. چادر شب نوعی پارچه دست باف است که ابعاد آن معمولاً 2 در 2 بوده و رنگش با توجه به منطقهای که در آن بافته میشود، متفاوت است. رنگهای مورد پسند زنان محلی و بومی جزیره، اکثراً رنگهای مکمل و تند است. بنابراین پیشزمینۀ چادر شب در این منطقه، اغلب به رنگ قرمز است. به دستگاه چادر شببافی، «پاچال» هم گفته میشود که زنان روستایی در یک محل جمع شده و آن را بنا میکنند.
کاربرد چادر شب
از چادر شب برای زیباسازی فضای اتاق، پوشاندن جهاز عروس و همچنین به عنوان یک پوشش در لباسهای زنان جنوب ایران استفاده میشود. علاوهبر این موارد، گفته میشود که این چادر شبها خاصیت درمانی نیز داشته و به خاطر الیاف به کار رفته در آنها، برای جلوگیری و حتی درمان دردهای استخوانی و مفصلی بسیار پرطرفدار هستند.
شیریکیپیچ
از دیگر صنایع دستی کیش شیریکیپیچ است. شیریکیپیچ در واقع نوعی گلیم و زیراندار سنتی به نام «گلیم سوزنی» بوده که توسط دار بافته میشود. طرح و رنگهای استفادهشده در این گلیمها آنها را از سایر گلیمها متمایز کرده است. از آنجایی که بافنده، این گلیم را بر اساس باورها و احساسات خود و با الهام گرفتن از طبیعت میبافد، هیچوقت طرح و نقش هیچ دو شیریکیپیچی شبیه به هم نخواهد بود.
تار این گلیم از پشم و پود آن از نخ پشمی یا ابریشمی است. دار آن شبیه گلیم و بافتش مثل بافت قالی است. شیریکیپیچ یکی از بهترین سوغات کیش محسوب میشود.
زیورآلات و تزئینات صدفی
اگر تابحال در سواحل زیبای جزیرۀ کیش قدم زده باشید، احتمالاٌ زیبایی صدفها و گوشماهیهای ساحل، توجه شما را به خود جلب کرده است. ساکنین این جزیره، با استفاده از ذهن خلاق و سلیقۀ خود، از دیرباز از این صدفها و گوشماهیهای مختلف و خوشرنگ و همچنین بقایای سایر آبزیان دریایی، صنایع دستی متنوعی درست میکنند.
امروزه نیز شما میتوانید ظروف تزئینشده و زیورآلات و تزئینات اینچنینی را از بازارهای سنتی در جزیرۀ کیش خریداری کرده به عنوان سوغاتی به دیار خود ببرید. در نوشتاری جداگانه به طور مفصل به صنایع دستی دریایی پرداختیم و نمونههای متعددی از آن را به شما معرفی کردیم، اگر دوست دارید آنها را ببینیم توصیه میکنیم به سراغ آن مقاله نیز بروید.
سبد و حصیربافی
از قدیمیترین صنایع دست بشری، حصیربافی یا بافت بوریا است. این اثر توسط بافت حاصل از الیافهای گیاهی به وجود میآید.
به دلیل مواد اولیۀ حصیرها، روش تولید حصیر در ایران متفاوت است. تشابه آنها در نوع بافت، یعنی تار و پود آنها است. در جزیرۀ کیش، از نوارهای حاصل از نخل خرما برای حصیربافی استفاده میشود. همچنین در حصیربافی مناطق گرمسیری، از برگ درخت خرما، نخلهای وحشی و ساقۀ نیهای باتلاقی نیز بهره میبرند.
در جنوب ایران، شما قادر به مشاهده و خرید انواع مختلف سبدهای حصیری و سایر ظروف بافتهشده با برگ درختان نخل خواهید بود. این ظروف زیبا هنر دست زنان و مردان خوشذوق و سلیقۀ جنوب ایران بوده که به صورت کاملاٌ طبیعی بافته میشوند.
پارچههای گلابتوندوزی
از دیگر انواع صنایع دستی کیش، پارچههای گلابتون است. هنر گلابتوندوزی بر روی پارچه، با استفاده از نخهای زری و نوارها، قدمتی دیرینه در این منطقه دارد. از پارچههای گلابتوندوزی شده در لباسهای محلی، شالهای محلی، روسری و امثال آنها استفاده میشود.
در این هنر ابتدا نقوش مختلفی از جمله گل ساعتی، نقش محرابی، گلهای اسلیمی، پیچک ترنج و … بر روی پارچۀ مورد نظر کشیده میشود. سپس هنرمندان با استفاده از وسایل و ابزارهای مورد نیاز، آن را میدوزند. این هنر ظریف رودوزی بیشتر در شلوارهای زنانۀ بندری یافت میشود. از این پارچهها برای تولید لباس، شالهای محلی و … استفاده میگردد.
ابزار این هنر شامل الک چوبی یا کمان، بند یا کش، پارچۀ ساده، قلاب، مداد جهت کشیدن طرح، نخهای زری با رنگهای طلایی و نقرهای یا رنگهای دیگر است. گاهی از پارچۀ گلابتوندوزیشده مستقیماٌ استفاده کرده و از آن شلوار یا پوشاک درست میکنند. در بعضی از مواقع نیز گلابتوندوزی از روی پارچه جدا شده و به صورت ترکیب با دیگر پارچهها دوخته میشود.
پوشاک کیش
حتماٌ میدانید که یکی از مهمترین مراکز خرید در ایران، کیش محسوب میشود. جزیرۀ کیش دارای پاساژها و مراکز خرید متعددی بوده که انواع اجناس را با کیفیت و قیمت مناسب ارائه میکنند. مسافران میتوانند بر حسب سلیقۀ خود، از این مراکز خرید متعدد هر نوع محصولی را در هر رنج قیمتی تهیه کنند.
بادلهدوزی
بادلهدوزی نام یکی دیگر از صنایع دستی کیش است. «تلیبافی» نام دیگر بادلهدوزی است. این هنر بافت نوعی نوار تزئینی بوده که با نخهای زری بافته میشود. عرض این نوارها حدود 15 سانتیمتر و طول آنها بسته به نوارههای مورد نیاز در گلابتوندوزی و مصارف دیگر، متغیر است. موارد کاربرد این هنر پر زرق و برق، در لبههای پاچۀ شلوار زنانه برای نوعروسان و مراسمهای جنوبی، حاشیهدوزیهای جهیزیۀ عروس، جانماز و سجادهدوزی و … است.
راه خرید صنایع دستی کیش از فروشگاه سلام
صنایع دستی هر منطقه، نشانگر فرهنگ و هویت مردم آن خطه هستند. صنایع دستی بخشی از توان بالقوه ایرانیان بوده که با هزینۀ کم، امکان درآمدزائی بالایی فراهم میکنند. در هر کجای دنیا که باشیم، باید ارزش صنایع دستی اصیل خود را دانسته و از به فراموشی سپرده شدن آنها جلوگیری کنیم. تولید این محصولات، با زحمت بسیاری همراه است و هنرمندان وقت و حوصلۀ زیادی را برای ساخت آنها صرف میکنند.
سایت سلام برای شما عزیزان این امکان را فراهم میکند تا با دستاوردهای هنری مردم و فرهنگ مناطق مختلف آشنا شوید، بدون آنکه نیاز باشد به آن مکان سفر کنید! همچنین برای تهیۀ صنایع دستی استانهای مختلف کشور، با مراجعه به بخش فروشگاه ما، از خریدی مطمئن برخوردار شوید.
جمع بندی معرفی صنایع دستی کیش
جزیرۀ کیش به علت سابقۀ درخشان خود در زمانهای گذشته به عنوان مرکز تجارت شرق با غرب آسیا، اکنون مرکز اتصال فرهنگهای مختلف به شمار میرود. آداب و رسوم، عقاید و صنایع منحصر به فردی از تلاقی این فرهنگها به وجود آمده که ریشۀ آن در فرهنگهای هندی، عربی و ایرانی قابل مشاهده است.
بومیان قدیمی کیش در جهت تامین مایحتاج زندگی و با استفاده از تجربیاتی که از ارتباط با اقوام و ملل مختلف به دست آوردهاند، اقدام به ساخت و تهیۀ ابزار و وسایلی کردند که رفاه نسبی آنها را تامین میکرد. همچنین مواد اولیۀ این صنایع نیز در خود جزیره یافت میشد و یا در غیر اینصورت، از راه تجارت به کیش میرسید.
تا سی سال پیش صنایع دستی از رونق زیادی برخوردارد بود. اما متاسفانه امروزه این صنایع از چرخۀ زندگی مردم بومی جزیره خارج شده است. عدم توجه به صنایع دستی در این مدت که مستلزم حمایت دولتی بوده، باعث شد که شاهد رفته رفته از بین رفتن این صنایع باشیم. رونق دوبارۀ این صنایع، تلاش زیاد و حمایتهای مالی و معنوی همهجانبهای را میطلبد. در نوشتاری دیگر و به طور مفصل به بررسی دیگر صنایع دستی جنوب کشورمان نیز پرداختهایم، توصیه میکنیم خواندن آن مقاله را هم از دست ندهید.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.