در اسناد تاریخی ایرانی آمده است پادشاهان زمان ساسانی شهر زیبایی قزوین را ایالت« کشوین» مینامند. کشوین به معنای شهری که نباید از آن غافل شد! بعد از کمی مطالعه و تحقیق ما نیز با این پادشاهان همنظر میشویم و به اهمیت این شهر در فرهنگ و هنر ایرانی پی میبریم. در ادامهی این مطلب میکوشیم در کنار شما به دل این شهر هزار رنگ سفر کنیم و از سوغات و صنایع دستی قزوین با شما سخن بگوییم.
اگر شما نیز به مطالعه و تحقیق دربارهی پیشینهی شهرهای ایران علاقه دارید و یا دوست دارید اطلاعات خود را از فرهنگ و هنر شهر زیبای قزوین کاملتر کنید، با ما در این نوشتار همراه باشید.
کلیاتی دربارهي استان قزوین
استان قزوین یکی از استانهای شمال غربی کشور ایران است. استانی که تنها یک درصد از کل مساحت ایران را اشغال کرده است و شاید در نگاه اول استانی کوچک به نظر برسد. اما پس از کمی مطالعه میبینیم که این استان توانسته افتخارات و برتریهای خود را به همگان ثابت کند. این استان نزدیک به ۱۰ درصد تولیدات صنعتی ایران را تولید میکند و از این رو، نقش مهمی در اقتصاد کشور ما دارد.
قزوین شهری کاملاً تاریخی و فرهنگی نیز هست. پیشینهی تاریخی این شهر به پیش از اسلام میرسد و به تنهایی ۱۱ درصد آثار تاریخی ملی کشورمان را در دل خویش جای داده است و از این جهت رتبهٔ نخست را دارد. از آثار تاریخی و باستانی این استان میتوانیم به بازار سعد السلطنه، حمام قجر، حمام بلورخانه، آب انبارها و خانههای تاریخی و… اشاره کنیم. در ادامه به بررسی بخش مهمی از فرهنگ این شهر، یعنی صنایع دستی قزوین میپردازیم.
فهرست صنایع دستی قزوین
طبق آخرین سرشماریهای استان قزوین دارای هفت هزار و پانصد تولیدکنندهی صنایع دستی است که با تمام ذوق و هنر خود میکوشند تا آثار و زیباییهای شهر خود را حفظ کنند و با تولید صنایع دستی با کیفیت به بقای تاریخ و فرهنگ ایرانی در شهر قزوین کمک کنند. در ادامه به مهمترین نمونههای صنایع دستی استان قزوین اشاره میکنیم.
صنایع دستی بافتنی قزوین
انسان همواره در طول زندگی کوشیده تا رفاه بیشتری را برای خود و خانوادهاش مهیا کند. یکی از مهمترین و پرکاربردترین این ابداعات، هنر و مهارت بافندگی است. نتیجه و ثمرهی این هنر میتواند به صورت انواع کفپوش، لباس یا دیگر محصولات کاربردی استفاده شود. با تعدادی از این صنایع دستی آشنا شویم:
قالی بافی
فرشهای تولید شده به دست هنرمندان قزوینی همواره یکی از بهترین نمونههای فرشهای ایرانی محسوب میشوند. در این فرشها، متریال اولیهی طبیعی در کنار نقشها و طرحهای ایرانی اسلامی به کار رفته و سبب محبوبیت آنها شده است. البته باید بدانیم رونق این فرشبافی به صورت دستی و در سالهای اخیر کمتر شده است اما از طرف دیگر کارخانههایی تاسیس شدهاند تا با قدرت به تولید و بافت فرش به صورت ماشینی ادامه دهند و یاد و طرح قالی قزوین را در ذهن ایرانیان ماندگار سازند.
گلیم بافی
گلیم نیز گونهی پرکاربرد و محبوبی از کفپوشهای ایرانی است. در قزوین گلیمها در شهرستانهای الموت و بویین زهرا و آبیک بافته میشوند و تولیدات هر شهر نقوش و طرحهای مخصوص به خود را دارد. انواع این طرحها شامل زلف عروسک، بشکن، نقش مارپیچ و زیگزاگ است که در ترکیب با هم یک گلیم زیبا و خوشچشم را تشکیل میدهند. همچنین هنرمندان گلیم باف این استان از روشها و تکنیکهایی همچون دورو بافی، بافت پیوندی و چاکدار استفاده میکنند تا محصول نهایی کار آنها کیفیتی بالا داشته باشد.
جاجیم بافی
نمونهی دیگری از بافتهای داری استان قزوین جاجیم است. نقش عشایر زحمتکش استان قزوین را در تولید جاجیم نباید از یاد ببریم. زنان عشایر و دامداران روستاهای استان قزوین در فصلهای مخصوص پشم گوسفندان خود را کوتاه میکنند. پس از شستن کامل و رنگ کردن آن با رنگهای طبیعی، نوبت به رسیدین نخ از پشم میرسد. پس از این مرحله و در وقت فراغت زنان روستایی و حتی عشایر شروع به بافتن جاجیمها خواهند کرد.
پن بافی
« پن» ها نمونهای از نوارهای سنتی هستند که در قدیم به کمک نخهای ابریشم با کیفیت بافته میشدند و در تزئین لباسها و اشیاء خانه به کار می رفتند. دستگاه بافندگی پن از جنس چوب است و به راحتی و با قرار گرفتن بر روی میز میشود با آن کار کرد. اما متاسفانه و با گذر زمان این هنر و صنعت دستی قزوین از یاد برده شد و اکنون در بازار صنایع دستی قزوین تنها نمونههای صنعتی و گاهاً بیکیفیت پن بافی وجود دارد.
موج بافی
این صنعت دستی به نوعی یک صنعت خود مصرف است. یعنی در گذشته و زمانی که یکی از اعضای خانواده به پارچهي تازهای برای لباس یا وسایل خود نیاز داشتند، یکی از افراد بافتن موج را آغاز میکرد. این پارچههای با کیفیت در گذشته رواج زیادی داشتند و از نخهای ابریشمی تولید میشدند اما امروزه رونق و محبوبیت خود را از دست دادهاند.
زره بافی
میدانیم قزوین به سبب موقعیت جغرافیاییاش شهر مهمی در بین شهرهای شمال غربی ایران بوده و جنگهای متعددی را از سر گذرانده است. به همین سبب هنرمندان با ذوق این منطقه انواع زره و وسایل جنگ را برای همشهریهای دلاورشان آماده میکردند.
دوزندگی در صنایع دستی قزوین
در میان آثار و میراث فرهنگی این استان دو نوع از دوزندگی خاص وجود دارد. که هر دوی آنها برای زیباتر کردن ظاهر اشیاء کاربردی روزمره به کار میروند.
- گلابتون دوزی: در این هنر با استفاده از مفتولهای نازک طلائی یا برنج بر سطح پارچه نقشهای زیبایی میدوزند و به تازه عروسان راهی خانهي بخت هدیه میدهند.
- نم نم دوزی: یامنجوق دوزی نیز هنر دوختن پولکهای ریز بر سطح اشیاء است.
مسگری در صنایع دستی قزوین
ظروف مسی همواره یکی از دسته ظروفی هستند که مورد علاقهی ایرانیان هستند. در طب سنتی ایرانی بسیار توصیه شده است که از این ظروف در پخت و پزهای روزانهي خود استفاده کنیم و فواید زیادی برای این استفاده نقل شده است. مسگری نیز هنر تولید همین ظروف از ورقههای مس است. در بازار صنایع دستی قزوین راستهای از مسگران با مهارت وجود دارد که نشان از محبوبیت این هنر است.
جالب است بدانید گاهی این مسگری با هنرهای دیگر ایرانی تلفیق میشوند و نمونههای شاهکاری از هنر ایرانی را پدید میآورند. برای مثال در هنر میناکاری روی مس، از این ظروف به عنوان بستر اولیهی کار استفاده میشود و استاد میناکار با دقت و ظرافت رنگها و طرحهای فوقالعاده را به این ظروف اضافه میکند. شما میتوانید انواعی از نمونههای این میناکاریها را در فروشگاه ما، سلام شاپ، مشاهده نمایید.
منبت کاری
این هنر، تلفیقی از مهارت کار با چوب، طراحی و سازندگی است. در منبت کاری استادان هنرمند میکوشند تا قطعات مختلف چوب را به زیبایی در کنار همدیگر استفاده کرده و طرحهایی تازه و خیره کننده خلق کنند. نمونهی بسیار معروف منبت کاری قزوین را میتوانیم در ارسی حسینیهي امینیها در قزوین مشاهده کنیم.
خوشنویسی
در گذشته خط خوش یکی از مهمترین جنبههای شخصیتی هر فردی بوده است و مردمی که داناتر و با فضیلتتر بودهاند، خط زیبایی نیز داشتهاند. از این رو ایرانیان همواره به خوشنویسی و زیبایی نوشتارهای خود اهمیت میدهند. جالب است بدانید یکی از مهمترین مرکزهای خوشنویسی در ایران استان قزوین است.
دیگر صنایع دستی استان قزوین
- سفال و سرامیک
- نگارگری مکتب قزوین
- گچ بری
- آیینه کاری
- گیوه دوزی
- چادر شب بافی
- سرمه دوزی
- و…
خرید صنایع دستی قزوین
همانطور که میدانیم قیمت صنایع دستی چیزی است که نمیتوانیم آن را تخمین بزنیم. چرا که صنایع دستی به نوعی هنر و است و هنر بیقیمت. اما باید بدانیم در دنیای تجارت و خرید و فروش عوامل متعددی بر قیمت صنایع دستی تاثیرگذار هستند. عواملی همچون نوع، کیفیت، ابعاد محصول و البته موادی که در آن به کار رفتهاند. البته بسیار مهم نیز هست که صنایع دستی قزوین را از کجا و به چه طریق خریداری کنید.
اگر شما نیز امکان مراجعهی حضوری به شهر قزوین و دیدن و خریدن سوغات این شهر را ندارید، میتوانید از طریق فروشگاه سلام و به آسانی این کار را انجام دهید. مجموعهي تولیدات هنری سلام سالهاست میکوشند تا بهترین نمونههای صنایع دستی کشور را تولید کرده و به هموطنان عزیز ایرانی برسانند. برای مشاهده و خرید این صنایع دستی به سلام شاپ مراجعه کنید.
سخن پایانی
شهرها بخش مهمی از زندگی ما را تشکیل میدهند، چه شهری که در آن ساکنیم و چه شهرهایی که به عنوان مسافر و رهگذر از آنها رد میشویم. در این نوشتار کوشیدیم یکی از مهمترین جنبههای وجود و حضور شهر قزوین را در کنار شما بررسی کنیم. و آن آثار هنری و صنایع دستی قزوین بودند. بسیار خوشحال میشویم اگر اکنون شما نیز اطلاعات دیگری را به فهرست ما اضافه کنید. امیدواریم این مطالب برای شما مفید بوده باشد.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.