بی‌شک برای همه‌ی ما خطه‌ی سزسبز شمال از محبوب‌ترین نقاط ایران به‌شمار می‌رود. در این نوشتار قصد داریم تا شما را با صنایع دستی شمال آشنا کنیم. از آنجا که این ناحیه‌ی خوش آب‌ و هوا با مردمانی خون‌گرم و مهربان، باران‌های متداول، منظره‌های چشمگیر و خیره‌کننده و غذاهایی با طعم بی نظیر در کنار دریای خزر قرار گرفته‌است. برای مثال صنایع دستی مازندران معمولا گردشگران زیادی را از نقاط مختلف از سرتاسر جهان مجذوب خود می‌کند.

این گردشگران علاوه بر اینکه امتیاز مثبتی برای به نمایش گذاشتن زیبایی‌های کشورمان محسوب می‌شوند، تاثیر مهمی را بر چرخه اقتصاد مردم خطه شمال کشورمان می‌گذارند. این اقتصاد شامل چرخه پررونق صنایع دستی نیز می‌شود. در ادامه این نوشته با هم از سفالگری‌ها و نمدمالی‌های مازندران عبور می‌کنیم، به سراغ گیلان می‌رویم، از بابل گذر گرده و در آخر سری هم به و رامسر و آمل میزنیم. با ما در سلام همراه باشید.

شمال، بازوی کمکی اقتصاد ایران

شمال ایران، این ناحیه‌‌ي آباد با زمین هایی جلگه‌ای و حاصلخیز با قدمتی چندهزار ساله، از اویل حکوت آماردها در دوران هخامنشیان، در کنار دریای خروشان خزر واقع شده است. این منطقه‌ي ساحلی از طرق متفاوتی کمک زیادی به اقتصاد ایران می‌کند. علاوه بر استفاده از نعمت‌های بی‌شمار دریایی مثل خاویار، نفت، انواع موجودات دریایی از طریق صنعت های متعددی مثل کشتی‌سازی یا گردشگری کمک بزرگی در تولید و حفظ سرمایه ملی است.

صنایع دستی شمال، دریا و جنگل‌هایی که در هم آمیخته‌اند.

شمال کشور، ناحیه‌ای است با پیشینه‌ای غنی و پر افتخار. یکی از نشانه های این اصالت، صنایع دستی فراوان و متنوعی است که در شمال کشور به راحتی یافت می‌شوند. از چنته بافی و موج‌بافی مازندران تا مروار و پارچه بافی گیلان و نمدمالی اردبیل. همه و همه نماد عشق و محبتی است که مردم این خطه به هویتشان دارند. هویتی نشات گرفته از تاریخچه پرافتخار و محیط زندگی مرطوب و آبادشان که در صنایع دستی‌ شمال به ظرافت و زیبایی هرچه تمام‌تر به‌کار رفته است و ما در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.

 

صنایع دستی مازندران، زاده‌ي کوه‌های بلند

مازندران در میان ما ایرانیان استانی محبوب به‌شمار می‌رود؛ چرا که این دومین کهن شهر ایران، دارای شهرستان‌هایی نظیر بابل، آمل، رامسر، چالوس، ساری، تنکابن و قائم شهر است و علاوه بر جاذبه‌های دیدنی و نواهای شنیدنی، هنرمندان بزرگی همانند اسرافیل شیرچی، خوشنویس قهار معاصر و بسیاری از هنرمندان از جمله شهاب عباسی و رویا نو نهالی را در خود پرورانده است. اگر دوست دارید تکه‌ای از خطه‌ی زیبای شمال را با داشتن یکی از صنایع دستی مازندران در دست داشته باشید، با ما همراه شوید.

نساجی سنتی، گره‌ها در دست عشق

در زمان‌های قدیم، قبل از این‌که انواع کارگاه‌های نساجی و بافت پارچه به عرصه تولید ورود پیدا کنند، مردان و زنان برای بافت پارچه، از دستان هنرمند و قلب وسعیشان که بزرگی‌اش در خلاقیت‌هایشان نمایان می‌شد، استفاده می‌کردند.

این پارچه‌ها که اکنون بیشتر جنبه‌ی تزیئنی و هنری دارند در قالب روسری، لباس محلی، شمد و انواع ملحفه به بازار عرضه می‌شوند. برای بافتن آنها، استاد کار با کمک دستگاه‌هایی که معمولا دووردی و چهاروردی نام دارند شروع به کار می‌کرد اما به مرور زمان این دستگاه‌ها جای خود را به دستگاه‌های پیشرفته‌تر مثل تک‌ فاز، سه فاز و ژاکارد دستی واگذارکردند. اگرچه نوع قدیمی این آلات در بازار موجود است.

کنده کاری روی چوب، یادگاری سبزِ سبزِ سبز

مازندران استانی است پر درخت، این ویژگی خدادی علاوه بر ایجاد منظره‌های بی نهایت زیبا برای گردشگران و مسافران، به منبعی مهم و حیاتی برای تولید چوب در این استان تبدیل شده‌است و منبع صنایع زیادی من جمله صنایع دستی شمال نیز قرار گرفته‌است. از مهم‌ترین صنایع دستی که با چوب و توسط استاد کار انجام می‌شود، میتوان به اشیایی نظیر انواع پیمانه‌ها، انواع قاشق، ظروف، صندوق های بازی مثل شطرنج یاتخته‌ نرد، قندان و انواع مجسمه در اشکال مختلف اشاره کرد.

در صنعت کنده‌کاری روی چوب که یکی از مهم‌ترین صنایع دستی مازندران به شمار می‌رود، از چوب هایی باسطح صاف، یعنی چوب‌های درختان گردو، فوفل‌، راش، انار سرخ‌، انار زرد و افرا استفاده می‌شود. برای کارهای ظریف‌تر اما، استادکار از چوب درخت گلابی کمک می‌گیرد.

فنون و طرق متفاوتی برای کنده‌کاری روی چوب وجود دارد ، اما از مهم‌ترین و رایج‌ترین آنها می‌شود منبت کاری و مشبک کاری را نام برد.

• منبت کاری: ایجاد نقش‌های برجسته بر سطح چوب به کمک ابزار منبت کاری گفته می‌شود.
• مشبک کاری: برجسته کاری و تراشیدن قسمت‌هایی روی چوب، به‌طوری که از شکل اولیه دربیاید.
• معرق کاری: از فعالیت‌های مشبک کاران در گذشته ساخت قاب در و پنجره‌ها و برجسته کردن آنها بوده‌است که بعد ازآن در میان فضای خالی قاب‌ها که گره نام دارد، از شیشه‌های رنگی پر می‌شد. استفاده از این نوع در و پنجره در قدیم‌الایام بسیار رایج بوده‌است.

سفالگری و سرامیک سازی، گره خورده با سرشت انسان

کوزه‌های سفالی و هنر سفالگری پیوندی دیرینه با انسان دارند و از زمانی که بشر به کشاورزی روی‌آورد، آنها نیز به وجود آمدند. ماده اولیه سفالگری خاک رس است و تقریباً درتمامی نقاط جهان به‌آسانی یافت می‌شود. سفالگری یکی از پرفروش‌ترین صنایع دستی شمال محسوب می‌شود و بیشتر در مازندران تولید می‌شود؛ چراکه خاک رس مرغوبی را دارا است و مناطق کوزه‌گری زیادی را نیز در شهرهایش من جمله تنکابن و چالوس دارد.

حصیر بافی، هنر تارهای اندیشه و پودهای خلاقیت

حصیرهای شمالی که معمولا زادگاهشان در شهرهای شمالی، به خصوص رامسر است، در بدو ورود به شهرهای شمالی در فروشگاه‌های مختلف، حسابی جلب توجه می‌کنند. این حصیرها که از نی و سایر گیاهان خودرو مانند گاله و واش تولید می‌شوند، در قالب کلاه، زیراندازها و سبدهای حصیری به فروش می‌رسند.

موج‌بافی، هنر دریا یا مردم دریا؟

موج‌بافی از برترین صنایع مازندران به‌شمار می‌رود. شاید خیلی از شما نام این هنر ملموس را نشنیده‌باشید، هنری برگرفته از پشم‌های نرم، بادوام و زیبا که با نام‌های «رختخوابِ پیچ» و «ایزار» نیز شناخته می‌شوند. موج‌بافی از محبوبیت بسیار بالایی برخوردار است، چراکه بعد از بافته شدن، پشم به پارچه‌ای ارزان، قابل شست‌و‌شو، نرم و دارای استحکام ولی در عین حال سبک تبدیل می‌شود.

این هنر دستی پرکاربرد از دیرباز در ایران و خصوصاً در صنایع دستی مازندران نقشی اصلی برعهده داشته‌است، اما متاسفانه امروزه چندان رونقی ندارد و اگر ما هنردوستان و ایران دوستان به کمک این ارزش و هنر ملی نرویم کم کم به دست فراموشی سپرده خواهد شد. اگرچه این هنر، کم و بیش هنوز در این منطقه تولید می‌شود، اما در خطر است و به دستان پرمهر شما نیازمند.

گونه‌ی محبوب این نوع از بافت‌ها، «چادر شب» نام دارد که مشهورترینشان «چادر شب دارایی» در طیف‌های مختلف رنگی (مخصوصاً قرمز که به آن جذابیت چندانی می‌بخشد) است. در کنار بافت پارچه به این روش، سفره‌ها و هنرهای دستی دیگر با ظرافت هرچه تمام‌تر نیز تولید می‌شوند و از مشهورترین صنایع دستی مازندران به‌شمار می‌روند.

نمدمالی، مجموعه‌ای منظم از بی نظمی‌ها

از میان پرفروش‌ترین صنایع دستی مازندران می‌توان نمدمالی را نام برد. نمدها که اکثراً به عنوان زیرانداز کاربرد دارند، از پشم گوشفند تهیه می‌شوند. این پشم ها که معمولا به دو صورت شیمیایی( برای ایجاد نقوش روی نمد) و طبیعی( سفید، سیاه، قهوه ای) قرار دارند، دارای دو ویژگی مهم هستند:

• اول، خاصیت جعدیابی
• دوم، خاصیت پوسته‌ای شدن

این دو خاصیت سبب می‌شوندکه پشم در حرارت و رطوبت معجد شود و الیاف‌ها درهم روند و پوسته‌ها اجازه دوباره باز شدن الیاف‌ها را نمی‌دهند. این بهم پیچدگی بافت بی‌نظمی را ایجاد میکند اما استاد کار با درهم تنیدن آنها و ایجاد نقوش به کمک پشم‌های رنگی و شیمیایی آنها را به منظم‌ترین شکل ممکن درمی‌آورد. البته ساخت یک نمد با کیفیت نیرو و مهارت زیادی را می‌طلبد و معمولاً چند نفر با تلاش سخت در یک شبانه‌روز قادر به ساخت آن هستند.

لاک‌ تراشی، زیبایی ناخن یا هنردستی؟

لاک تراشی هنر دیگری است که برپایه‌ی همین درختان سبز شکل می‌گیرد. در این هنر استادکار بدون استفاده از هیچ‌یک از ابزار کار امروزی، ظروف چوبی متعدد و خلاقانه ای‌ می‌سازد. لاک تراشی، کاری است ابتدایی و در آن از چوب درختانی چون افرا، راش، ملج، توسکا، شمشاد، نم‌دار، انجیلی و ممرز بهره گرفته می‌شود.

این ظروف که از ریشه و تنه درختان ساخته می‌شوند، بسیار سبک و مقاوم در برابر سرما و گرما هستند، ترک برنمی‌دارند و در اثر ضربه به سادگی آسیب نمی‌بیند.

از سری وسایلی که در مازندران به روش لاک تراشی تولید می شوند و کاربرد وسیعی دارند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دانه‌پاش
• جوله
• کلز
• انواع قاشق، کفگیر و ملاقه
• کلیه‌لاک
• عصا
• قندچوله
• تنباکوچوله
• سیرکوب

چنته لفور، غذا، جاذبه گردشگری یا. . . ؟

شاید در مواجه‌ی اول با اسم« چنته لفور» شما هم جا خورده باشید. اگر اینطور است، متاسفانه باید بگویم سخت در اشتباهید، «چنته لفور» یکی از پرفروشترین صنایع دستی شمال و مازندزان است که در روستای «لفور» از توابع سوادکوه تولید و به‌فروش می‌رسد.

چنته نوعی کیف است که برای بافت آن، بافنده از دستگاهی به‌نام «کرک‌چال» کمک می‌گیرد و مراحل بافت آن دقیقاً مثل جاجیم است با این تفاوت که این هنردستی که یکی از زیباترین صنایع دستی مازندارن به‌شمار می رود در پایان کار، به کمک مهره‌های تزیینی، دوردوزی و خرمهره مزین میشود.

قالی کلاردشت، فقط و فقط میوه‌ی ذهن‌های خلاق:

قالی کلاردشت فرشی بسیار ناشناخته است. این قالی تفاوت‌های زیادی را با سایر قالی‌های منطقه خاورمیانه و جهان دارد؛ چراکه در این نوع از قالی، بافندگان به‌صورت ذهنی و بدون نقشه شروع به بافت قالی می‌کنند و همین سبب نمایان شدن خلاقیت‌ها و ذوق هنری آنها در نقش‌های پرتب و تاب این قالی می‌شود.

از نقوش مهم این قالی که به قالی خرسک نیز معروف است و در زیر دسته قالی‌های درشت‌ بافت قرار می‌گیرد، می‌توان به نقش‌های جنگلی، صندوقی، رودبارکی، مجمه ای، گل سینی، عینکی، چخماقی، رسولی، شمله، خرکی، شکری، سیخ کبابی و مزلقان اشاره کرد.

جاجیم بافی برترین صنایع دستی شمال:

از بین بافت‌های روستایی، جاجیم بافی اهمیت بالایی دارد و از آن در ساخت زیرانداز، پشتی، سجاده، رخت‌خواب، فرش، پتو، لحاف کرسی و غیره استفاده می‌شود. این هنر دستی که از پرفروش‌ترین صنایع دستی مازندران نیز به‌شمار می‌رود بسیار فراگیر است و در شهرهای آلاشت، سوادکوه، کجور، نوشهر و کلاردشت چالوس، توسط غالباً زنان تولید و به‌فروش می‌رسد.

جوراب بافی و پارچه بافی، در پیچ و خم زیر و رو ها

جوراب بافی از صنایع دستی رایج و گسترده منطقه شمالی است و در روستای صالحان که از روستاهای شمالی مازندران است، بسیار محبوب قلمداد می‌شود. در جوراب بافی از پشم گوسفندان به‌طور طبیعی استفاده می‌شود و رنگ‌های شیمیایی کاربردی در این بین ندارند.

پارچه بافی در مازندران و خصوصا روستاهای اطراف آن، امری معمول است. پارچه هایی که تولید می‌شوند شامل:

• الیجه: نوعی پارچه ابریشمی که در دوخت کت زنانه کاربرد دارد.
• چوغا و باشلق: نوعی پارچه پشمی برای دوخت پالتو.
• شمد: نوعی پارچه خنک که در تابستان به عنوان پتو استفاده میشود.

سایر صنایع دستی مازندران:

صحافی و جلدسازی، صنایع دستی دریایی شمال و عروسک‌سازی نیز از معدود صنایع دستی مازندران به‌شمار

معرفی صنایع دستی گیلان و صنایع دستی گلستان:

تا به این‌جا باهم صنایع دستی مازندارن را برشمردیم، استان های گیلان و گلستان از نظر تنوع و تفاوت صنایع دستی در درجه‌های بعدی قرار می‌گیرند. برای اینکه در زمان شما صرفه‌جویی شود و دسترسی به مطالب راحت و سریع شود، در اینجا صنایع دستی گلستان و صنایع دستی گیلان را، برای شما شماره می‌کنیم:

پرطرفدارترین صنایع دستی گیلان:

صنایع دستی استان گیلان شامل شال‌بافی، دست‌باف‌های پشمی، عروسک‌های کاموایی، مروار‌بافی، چادرشب‌بافی، چموش‌دوزی، سفالگری، راشتی‌دوزی، بامبوبافی و حصیربافی است. در ادامه درباره‌ي یکی از محبوب‌ترین این موارد با شما بیشتر صحبت خواهیم کرد:

چموش دوزی، پوشش فوق‌العاده قلب دوم شما

چموش پاپوشی سنتی دوخته شده از چرم طبیعی است که پاشنه‌ای برای آن در نظر گرفته نشده است. در نتیجه پای شما به راحتی در آن قرار می‌گیرد و استفده از آن راحت می‌شود. این هنر در میان گردشگران، هنردوستان و حتی اهالی بومی منطقه یکیاز محبوب ترین صنایع دستی گیلان و در کل صنایع دستی شمال محسوب می‌شود.

پرطرفدارترین صنایع دستی گلستان:

صنایع دستی گلستان شامل موارد زیر می‌شود:

• قالبافی
• جواهر سازی
• نمدمالی
• سوزن دوزی
• سفال و سرامیک معرق
• تولید ساز
• طراحی فرش و محصولات بافتنی

راه‌های خرید صنایع دستی شمال:

اگر برای شما هم صرفه‌جویی در هزینه‌ها، صرفه‌جویی در زمان و کیفیت صنایع دستی مهم است و امکان مسافرت به شمال را ندارید، خوشحال باشید. راه‌حل مشکلتان را پیدا کرده‌اید. با خرید اینترنتی از سلام شاپ علاوه بر داشتن قطعه‌ای از شهری که شما به آن علاقه دارید، بسته بندی زیبا، ضمانت بازگشت و ارسال به تمام نقاط ایران را از ما هدیه بگیرید.

ما در سلام شاپ به شما اطمینان خاطر می‌دهیم که قیمت صنایع دستی شمال، کیفیت آنها و مهارت استاد کار کاملاً تضمین شده‌است و خرید از آن جای هیچ نگرانی را برای شما باقی نمی‌گذارد.

سخن پایانی:

حال که باهم از خطه شمال گذشتیم و با صنایع دستی‌اش آشنا شدیم، به نظر شما بهترین صنایع دستی آن چیست؟ چه صنایع دستی دیگری را می‌شناسید که مردم این خطه آن را تولید می‌کنند؟ قیمت صنایع دستی شمال برای شما مهم‌تر است یا کیفیت آن؟ چرا؟ مشتاقانه در انتظار نظرات و انقادات سازنده شما عزیزان هستیم.

سلام از برترین و موفق‌ترین فروشگاه‌های خرید اینترننی است که با کمک آن در حالی که روی مبل راحتی‌تان نشسته‌اید و چای می‌نوشید به سرتاسر ایران سفر کنید با مکان‌های دیدنی و صنایع دستی منحصر به‌ فردش آشنا شوید و حتی با یک کلیک آن‌ها را به خانه‌تان بیاورید یا به عزیزان‌تان هدیه دهید. فوق‌العاده نیست؟