خاتم کاری در کدام شهر ایران بیشتر رواج دارد؟
یکی از برترین هنرها و صنایع دستی ایرانی خاتم کاری است که سالیان سال است در عرصه‌ی هنر و فرهنگ ایران عزیزمان حضور دارد و هنرمندان بسیاری در حال آفرینش انواع ظروف و اشیاء خاتم کاری هستند و از این طریق علاوه بر حفظ و اشاعه‌ی فرهنگ و هنر ایرانی، امرار معاش نیز می‌کنند. در این نوشتار از بلاگ سلام می‌کوشیم در کنار ارائه تاریخچه کاملی از هنر خاتم کاری بکوشیم به این سوال پاسخ دهیم که: خاتم کاری در کدام شهر ایران بیشتر رواج دارد و چرا؟
گروه آفرینش هنری سلام یکی از برترین مجموعه‌های تولید کننده‌ی صنایع دستی در ایران است که با سالها قدمت و تجربه انواع صنایع دستی را در اختیار شما قرار می‌دهد. شما می‌توانید انواع صنایع دستی ایرانی و به خصوص خاتم کاری‌های با اصالت را در فروشگاه ما ببینید و اقدام به خرید آنها کنید و با این کار به زیبایی محیط کار یا خانه‌ی خود بیافزایید و روحیه‌ی هنری را در خود و عزیزانتان فراهم کنید. اما به بحث شیرین خاتم کاری بپردازیم، بیایید در ابتدا بسنجیم خاتم کاری چیست و دقیقاً کدام دسته از صنایع هنری ایران را شامل می‌شود؟
خاتم کاری چیست؟
خاتم کاری در واقع هنری است متشکل از پیوند سه مهارت هندسه دانی، کاشی کاری و کار با چوب. در این هنر خاتم ساز سعی می‌کند با استفاده از قطعات کوچکی که جنس‌های متفاوتی دارند، سطح یک ظرف یا شیء را موزاییک کاری کند. به این طریق علاوه بر افزودن زیبایی بر اشیاء آنها را در برابر رطوبت و فرسودگی محافظت می‌کند.
قطعات مورد استفاده در خاتم کاری همگی ابعاد هندسی دارند و از اشکالی مانند مثلث و انواع چند ضلعی‌ها تشکیل شده‌اند. هرچه این قطعات کوچک و ظریف‌تر باشد، کیفیت خاتم به دست آمده نیز بالاتر می‌رود و بدین صورت اندازه‌ي قطعات می‌توانند بر قیمت خاتم کاری تاثیر بگذارند. در آينده درباره‌ي قیمت خاتم کاری بیشتر سخن خواهیم گفت.
موارد مورد استفاده در ساخت خاتم کاری
- انواع چوب: فوفل، آبنوس، گردو، بقم، عناب، نارنج، کبوده ( در ایران به علت فراوانی بالا از چوب گردو بیشترین استفاده را مي‌شود.)
- انواع استخوان: استخوان شتر و اسب و فیل و گاهی وقت ها عاج فیل
- مفتول‌های فلزی: از جنس برنج، آلمینیوم و نقره
- دیگر لوازم: نخ‌ها، چسب سریشم، لاک
مراحل ساخت و آماده کردن خاتم کاری
برای ساخت قطعات چوبی ابتدا قطعات به طول ۳۰ سانتی‌متر و قطر ۱ تا ۲ و نیم متر و در شکل‌های مد نظرشان برش می‌دهند و با سوهان پرداختشان می‌کنندتا مسطح و در اصطلاح « تمیز» از آب در بیایند. سپس و بر اساس طرح پیش‌فرض شروع به چسباندن و محکم کردن قطعات در کنار یک‌دیگر می‌کنند. پس از به دست آمدن مراحل اولیه‌ي ساخت خاتم آن را تحت فشار میگذارند تا شکل آن کاملاً فیکس و محکم شوند. بعد آنها را نیز به سطح ظرف مورد نظر می‌چسبانند و پرداخت نهایی را انجام می‌دهند. پس از اتمام کامل نقشه‌چینی و انتقال خاتم‌ها به سطح شیء مورد نظر، بر روی آن انواع روغن جلا را می‌کشند تا سطح عایق رطوبت شود و در طول مدت زمان آسیب نبیند.
فروشگاه سلام بهترین انتخاب برای خرید صنایع دستی
سایت سلام شاپ با داشتن سبدی متنوع از محصولات صنایع دستی امکان خرید انواع محصولات میناکاری، فیروزه کوبی، مس و پرداز و خاتم کاری از دسته محصولات صنایع دستی فلزی و انواع محصولات دیوارکوب همانند قاب و تابلو های صنایع دستی را برای شما میسر کرده است.
پیشنهاد میکنم محصولاتی که برای شما گلچین کرده ایم را مشاهده فرمایید.
قندان گنبدی مسی
قندان بدون پایه مسی کد 2
شکلات خوری گنبدی مسی سایز 2
ویژگی‌های یک خاتم باکیفیت و اصل
متاسفانه در بازار فروش صنایع دستی در ایران گاهی با مواردی مواجه می‌شویم که اصل نیستند و کیفیت لازم را ندارند اما هم‌چنان به قیمت بالا فروخته می‌شوند. برای این که این گونه و توسط شیادان به ظاهر هنری آسیب نخوریم باید بدانیم یک خاتم اصل دقیقاً چه ویژگی‌هایی دارد؟
- تمام سطح شیء صاف است و هیچ جای خالی در آن قرار ندارد.
- تمامی متریال و رنگ‌های به کار رفته در سرتاسر خاتم یک رنگ و یک دست هستند.
- ترمیم کاری‌ها و بتونه کاری‌ها در سطح کار مشخص نیستند.
- تمام زاویه‌ها، اضلاع، اشکال و گل‌ها قرینه هستند.
- جنس شاسی ( بدنه‌ی زیرین) از چوبی مرغوب در نظر گرفته شده است.
- و…
خاتم کاری شیراز
شیراز مهد شاعر پرور و ادبیات منش ایران یکی از مهم‌ترین مراکز تولید و ساخت انواع خاتم کاری در ایران است. قدمت این هنر در شیراز به حدی زیاد است که عده‌ای ابداع آن برای اولین بار را به این شهر نسبت می‌دهند. قدیمی‌ترین اثر خاتم کاری شده‌ی ایرانی منبر مسجد جامع شیراز است که قدمت آن به قرن دوم هجری و زمان یعقوب صفاری بر می‌گردد.
کیفیت خاتم کاری های شیرازی بسیار بالاست چرا که:
- هنرمندان این شهر بیش از این که در پی «تولید» صنایع دستی باشند به فکر آفرینش یک هنر و یک روحی هنری هستند.
- ظرافت و ریزه کاری در خاتم‌های شیرازی بیشتر قابل رویت است.
- خاتم‌های شیرازی آستر دار هستند و طول عمر بالاتری دارند.
- در هنگام بستن گره‌ها از مفتول زری استفاده می‌شود.
- در فیکس کردن خاتم بر روی بستر از چسب‌های غیر شیمایی استفاده می‌شود.
- و…
البته و متاسفانه این هنر در شیراز چند سالی است که مورد غفلت مسئولان قرار گرفته است و روند آفرینش آن دچار خلل و رکود شده است. از هنرمندان به نام خاتم کاری در شیراز می‌توانیم به گلریز خاتمی، رضا بهرامی، محمد علی فرزانه و… اشاره کنیم. اکنون نیز استاد غلامعلی اطمینان در شهر شیراز یکی از خاتم سازان به نام و در قید حیات هستند.
خاتم کاری اصفهان
اصفهان، نصف جهان یا «شهر جهانی صنایع دستی» نیز یکی دیگر از مهم‌ترین قطب‌هایی است که خاتم کاری در آن رواج دارد. تفاوت عمده‌ای که خاتم کاری اصفهان و شیراز با یک‌دیگر دارند بیشتر در تعداد گره‌هایی است که اضلاع قطعات چوبی آنها دارا هستند. خاتم کاری اصفهان ۶ گره و خاتم کاری شیراز ۵ گره است.
درست است که می‌دانیم منشاء تولید خاتم در ابتدا شهر زیبای شیراز بوده، اما نقل است استاد گلریز خاتمی در مهاجرت خود به اصفهان، این هنر را نیز وارد نصف جهان کرده است و با اندک تغییراتی آن را به عنوان یکی از نمونه خاتم کاری‌های برتر جهانی رواج داده است. یکی از نوآوری‌های خاتم کاران اصفهانی تلفیق این هنر با هنرهای دیگر از جمله نقاشی مینیاتور است. به شیوه‌ای که برای مثال در یک صندوقچه خاتم کاری اصفهان می‌بینم که بر روی درب اصلی نقاشی میناتوری با دقت کشیده و دور تا دور آن به زیبایی و با مهارت خاتم کاری شده است.
مقایسه خصوصیات این هنر در اصفهان و شیراز
| خاتم‌کاری اصفهان | خاتم کاری شیراز |
|
عدم استفاده از سریشم تلفیق با هنرهای دیگر در ساخت خاتم‌کاری نظم و دقت بیشتر در چسباندن قطعات گره‌های ۶ تایی |
استفاده از آستر و چسب طبیعی زادگاه اولیه‌ي خاتم کاری استفاده از مس و مفتول‌های زری گره‌های ۵ تایی |
خوب است بدانیم در هر دوی این شهرها روش ساخت یکسانی برای آماده کردن خاتم کاری‌هایشان در پیش می‌گیرند و تفاوت‌های در نکات بسیار جزئی است. به علاوه برای نگه داری خاتم کاری اصفهان یا شیراز در خانه باید آن‌را محض احتیاط از رطوبت بالا و نور مستقیم خورشید دور نگه دارید تا ماندگاری این هنر اصلی دست ایرانیان را به مرور زمان شاهد باشید.
دیگر شهر‌های مروج هنر خاتم کاری
یکی دیگر از استان‌هایی که هنر خاتم کاری از طریق تبادلات فرهنگی و به خوبی به آن منتقل و در آنجا پایدار شده است استان زیبای چهار محال و بختیاری و روستای شیخ شبان است. هم‌چنین می‌توانیم خاتم‌کاران چیره دست دیگری را در جای جای ایران ( برای مثال در استان تهران) مشاهده کنیم.
راهنمای خرید خاتم کاری
تا اینجای این مقاله از بلاگ سلام با شما درباره‌ی چیستی خاتم کاری، نحوه‌ی ساخت آن و شهرهایی که در آنها رواج دارد صحبت کردیم. هم‌چنین گفتیم هرچه کیفیت و ابعاد یک خاتم کاری بیشتر باشد قیمت آن نیز به تبع بالاتر است. یکی از راه‌های خرید خاتم کاری مراجعه حضوری به بازار خاتم کاری در شیراز، اصفهان یا دیگر شهر‌های ایران است.
راه دیگر و مطمئن‌تر برای خرید خاتم کاری، انتخاب و خرید از فروشگاه‌های اینترنتی است. برای مثال سلام شاپ یکی از این فروشگاه‌هاست که افتخار دارد سالیان سال انواع صنایع دستی و خاتم کاری را به دست شما عزیزان برساند. تمامی این محصولات کیفیت و استاندارد‌های لازم را دارند و البته قیمت باور نکردنی آنها از جمله مزیت‌های دیگرشان است. برای مشاهده‌ی انواع نمونه خاتم کاری در فروشگاه سلام می‌توانید به این فروشگاه مراجعه کنید.
سخن پایانی
در این مقاله کوشیدیم در کنار شما به طور کامل هنر اصیل خاتم کاری را بررسی کنیم. بسیار خوش‌حال می‌شویم اگر شما نیز نکته‌ای درباره‌ي رواج یا کیفیت خاتم کاری در شهر‌های مختلف ایران می‌دانید با ما در میان بگذارید. هم‌چنین تجربیات شما در آشنایی و استفاده از انواع خاتم کاری‌ها و دیگر صنایع دستی می‌تواند برای ما نوید بخش باشد.
شما می‌توانید اطلاعات جامعی را درباره‌ی خرید صنایع دستی در وبلاگ ما بخوانید.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.