انواع بافت صنایع دستی ایران
در صنایع دستی متنوع ایرانی همواره شاهد انواع بافت با کیفیت‌های متفاوت هستیم. تکنیک بافت و بهره برداری از آن، علاوه بر کارایی بی حد و حصر، زیبایی خاصی هم به انواع بافت صنایع دستی ایران می‌دهد.
در این نوشتار از وبلاگ سلام ابتدا به طور کلی به بررسی صنایع دستی ایران و کاربرد بافت در آن می‌پردازیم. سپس به سراغ معرفی انواع بافت صنایع دستی ایران می‌پردازیم و نمونه‌های آن را در کنار یکدیگر بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
تعریف صنایع دستی
در یک تعریف جامع از صنایع دستی می‌خوانیم: صنایع دستی آثار هنری‌ای هستند که با استفاده از مواد اولیه‌ی بومی یک منطقه و با تکنیک‌های دستی هنرمندان و ابزار مخصوص و معمولا بومی آن منطقه ساخته می‌شود. در هویت هر صنعت دستی، ویژگی‌های فرهنگی، جغرافیایی، باور‌های ملی و منطقه‌ای و… بازتاب پیدا می‌کنند.
انواع صنایع دستی ایرانی
گروه سنتی فرهنگستان هنر دسته بندی زیر را برای طبقه بندی بهتر صنایع دستی ایرانی ارائه داده‌اند:
- هنرهای فلزی ( شامل ملیله کاری، زرگری، کوفته‌گری، حکاکی روی فلز و…)
- هنرهای سفالگری(شامل سفالگری با لعاب و بدون لعاب، کاشی کاری و…)
- هنرهای سنگ‌گری( شامل سنگ تراشی، خراطی، معرق، مشبک و…)
- هنرهای روزدوزی سنتی ( شامل سوزن دوزی، پته دوزی، نوار دوزی، ملیله دوزی، منجوق دوزی و…)
- هنرهای نگارگری و چاپ سنتی
- هنرهای رنگ سازی
- هنرهای چوبی ( شامل کنده کاری، خراطی، خاتم کاری، منبت کاری و…)
و البته هنرهای بافتنی و انواع بافت در صنایع دستی که موضوع بررسی این مقاله‌ی ما در تیم تحریریه سلام است و در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم.
فروشگاه سلام بهترین انتخاب برای خرید صنایع دستی
سایت سلام شاپ با داشتن سبدی متنوع از محصولات صنایع دستی امکان خرید انواع محصولات میناکاری، فیروزه کوبی، مس و پرداز و خاتم کاری از دسته محصولات صنایع دستی فلزی و انواع محصولات دیوارکوب همانند قاب و تابلو های صنایع دستی را برای شما میسر کرده است.
پیشنهاد میکنم محصولاتی که برای شما گلچین کرده ایم را مشاهده فرمایید.
قاب چوبی سنگ مرمر 35*25 گل و مرغ اعلا
کیف پول جیبی دیبا 2
کیف پول مدل سپند 2
انواع بافت صنایع دستی ایران
اکنون به طور خاص به سراغ بررسی انواع بافت صنایع دستی ایران می‌رویم. در یک دسته بندی مشخص می‌توانیم بافت را در صنعت دستی ایران در سه گروه جای دهیم: بافته‌های داری، بافته‌های دستگاهی و بافته‌های حصیری
در هر سه‌ی این انواع بافت، از دو رشته‌ی مختلف مواد ( نخ یا نی حصیر) به نام‌های تار و پود استفاده می‌شود و با نوعی تنیدگی و بافت و گاهی گره، این تار و پور تبدیل به یک بافت زیبا بدل می‌شود.
بافته‌های دار آویز
در این دسته از بافت‌ها از چهارچوبی به نام دار استفاده می‌شود و دار در واقع اسکلت بندی برای شکل گرفتن بافت را پدید می‌آورد. دارها می‌توانند بسته به نوع بافت مد نظر به شکل عمودی یا افقی آویخته شوند و در هر دو صورت هنرمند (بافنده) بر روی آن‌ها طرح را پیاده می‌کند و نقشهای مد نظرش را از روی نقشهای می‌بافد.
بافته‌های داری شامل موارد زیر می‌شوند:
فرش دستباف یا قالی
قالی‌های ایرانی یکی از پرطرفدارترین انواع بافت صنایع دستی ایران می‌باشند. این قالی‌های سالیان سال است به عنوان صنعت دستی شاخص ایران صادر می‌شوند و این موضع به سبب زیبایی و خوش کیفیتی آن است.
گلیم
گلیم یک نوع بافت بدون پرز است که بر دارهای عمودی و افقی بافته می‌شود. در این نوع بافت رنگ پود‌ها ببشتر در چشم قرار می‌گیرند و می‌توانیم این بافت را بافت پودنما بدانیم. گلیم‌ها در دو نوع یک رو و دو رو یافت می‌شوند.
زیلو
زیلو کیفیت ضخیم‌تری نسبت به دیگر بافت‌های دار آویز دارد. نخ‌های سازنده‌ی زیلو‌ها پنبه‌ای هستند و بر دارهای عمودی بافته می‌شوند. می‌توانیم این دسته از انواع بافت صنایع دستی در ایران را، در روستا‌ها مشاهده کنیم. زیلو یک بافت دو طرفه است و طرح رو و زیر آن معمولاً با یکدیگر متفاوت است.
گبه
گبه‌ها نوعی از بافت‌های داری هستند که در آن‌ها پود‌ها نقش بسیار عمده‌ای دارند و باعث نرمی ساختار کلی گبه می‌شوند. پرز‌های گبه‌ها گاهی تا یک سانتی‌متر ارتفاع دارند. طرح و نقشهای متنوع گبه‌ها به چشم‌نوازی آن‌ها می‌افزاید.
بافت‌های دستگاهی
در بافتن این نوع محصولات از یک دستگاه که عموماً دست ساز هم می‌باشد استفاده می‌شود و محصولات زیر توسط بافت دستگاهی تولید می‌شوند:
پارچه‌ها
ما همواره با انوع پارچه در زندگی روزمره‌ی خود مواجه هستیم، اما پارچه‌های بافت صنایع دستی کیفیت متفاوتی دارند. علاوه بر طبیعی بودن نخ‌ها، نحوه‌ی بافت آن‌ها لطیف‌تر است و هنر دست کاملاً در آن مشخص است.
پلاس‌ها
نحوه بافتن پلاس بسیار شبیه به جاجیم‌هاست منتها در آن‌ها از نخ‌های کم کیفیت‌تری استفاده می‌شود و از این رو کیفیت پایین‌تری دارند. پلاس‌ها بدون نقش خاص و به صورت دو رو بافته می‌شوند.
جاجیم‌ها و جاجیم مانند‌ها
جاجیم‌ها بافت‌هایی سنتی مربوط به مردم کردستان و آذربایجان و استان فارس هستند. بافت جاجیم‌ها بر روی زمین و به صورت افقی انجام می‌شود.
حصیر بافی
در این نوع از انواع بافت در صنایع دستی ایران، از نی‌های حصیری استفاده می‌شود. حصیر‌ها علاوه بر کاربرد کف‌پوشی در ساخت انواع کلاه، سبد و ظروف مختلف هم کاربرد دارند. هنرمندان با روش بافت تقریبا متفاوتی (پیچشی، مشبک) این محصولات حصیری را تولید می‌کنند:
چیغ بافی
چیغ بافی نوعی از حصیر بافی اصیل ایرانی است که توسط عشایر هنردوست ایرانی و بیشتر برای کاربردشان بافته می‌شود. با گذشت زمان دیگر ایرانیان و حتی جهانیان به این هنر دست بسیار زیبا و چشم نواز علاقه مند شدند. جالب است بدانید کاربرد اصلی چیغ‌ها به عنوان حصار محافظتی برای بره‌های کوچک در فصل زمستان است.
بوریا بافی
شاید جالب باشد که بدانید بوریا بافی هنری است که از صنعت پارچه بافی هم قدمت بیشتری دارد. بوریا بافی در ایران در ساخت سقف خانه‌های گلی کاربرد اساسی دارد.
بامبو بافی
برای شناخت بامبو بافی باید به شمال ایران سفر کنیم. به سرزمینی که در آن مواد اولیه‌ی بامبو‌بافی از نی‌های خیزران به دست می‌آید چرا که بامبو‌ها در مرداب‌ها و اطراف رودخانه‌های شمالی (مخصوصا در لاهیجان و رشت) می‌رویند. از بامبو بافی در تولید صنایع دستی کاربردی استفاده می‌شود: در وسایلی مانند: لوستر، شکلات خوری، میوه خوری، جا نانی، صندلی و…
مروار بافی
می‌توانیم با کمی چشم پوشی مروار بافی را نوعی سبد بافی گیلانی بدانیم. هنری که بسیار در شکل و فرم اجرایی با بامبو بافی شباهت دارد و در استان گیلان و به ویژه روستای کورکا به شدت رواج دارد. مروار یک نوع چوب درخت است که انعطاف پذیری بالایی دارد.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم شما را با انواع بافت در صنایع دستی ایران آشنا کنیم. از شاخصه‌های یک صنعت دستی سخن گفتیم و از گوناگونی و تنوع صنایع دستی در ایران تعریف کردیم.
امیدواریم توانسته باشیم شما را با انواع بافت در صنایع دستی ایران آشنا کنیم. هم‌چنین پیشنهاد می‌کنیم از انواع صنایع دستی ایرانی که با ذوق و هنر ساخته شده‌اند و در فروشگاه ما، سلام شاپ، موجود هستند دیدن کنید و با آسودگی صنایع دستی را با کیفیت و قیمت عالی به خانه و محل کار خود بیاورید. شاد و پیروز باشید.
سلام
عالی بود.
برای تحقیق استفاده کردم.